Abstract
Objective: This study aims to analyze academic research on technology addiction in Turkey through the qualitative research approach of document analysis.
Method: To achieve this goal, a comprehensive search was conducted, accessing a total of 161 studies conducted in Turkey from 2000 to 2024. These studies were sourced from the YÖK thesis database and other relevant data outlets, encompassing 39 theses, 107 articles, 11 congress presentations, 1 workshop report, and 3 book chapters. However, only the studies conducted up to January 2024 were accessible during this search. The scope of the search included studies on technology addiction, digital gaming addiction, social media addiction, smartphone addiction, and internet addiction.
Results: Research findings indicate that 2023 saw the highest volume of studies conducted, with Fırat University leading the tally. The majority of these studies focused on university students, suggesting a significant emphasis on research within higher education institutions. Among the topics explored, technology addiction, its predictors, and influencing factors emerged as prevalent themes. Quantitative research methods were predominantly employed, with a greater reliance on quantitative data analysis compared to qualitative approaches.
Conclusion: Research on technology addiction predominantly employed quantitative methods, primarily focusing on secondary and higher education demographics. To delve deeper into preventing this addiction, qualitative research methods are often employed, necessitating the inclusion of teachers and parents as participant groups in the process
References
- Dinç M. Teknoloji bağımlılığı ve gençlik. Gençlik Araştırmaları Dergisi 2015; 3(3): 31-65.
- Stavropoulos V, Alexsandraki K, Stefanidi FM. Recognizing internet addiction: prevalence and relationship to academic achievement in adolescents enrolled in urban and rural Greek high schools. J Adolesc 2013; (36): 565–576.
- Beard KW. Internet addiction: A review of current assessment techniques and potential assessment questions. Cyberpsychol Behav 2005; 8(1): 7-14.
- Kayri M, Günüç S. İnternet Bağımlılık Ölçeğinin Türkçeye uyarlanması: geçerlik ve güvenirlik çalışması. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi 2009; 42(1): 157-175.
- Bülbül H, Tunç T, Aydil F. Üniversite öğrencilerinde oyun bağımlılığı: kişisel özellikler ve başarı ile ilişkisi. Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 2018; 11(3): 97-111.
- Sally LPM. Prediction of Internet Addiction for Undergraduates in Hong Kong, Masters Thesis. Hong Kong: Hong Kong Baptist University, 2006.
- Reed P, Reay E. Relationship between levels of problematic ınternet usage and motivation to study in university students. High Educ (Dordr) 2015; 70(4): 711-723.
- Arslan H, Kuyulu İ, Yaldız Ö, Beltekin E. Lise öğrencilerinde spor yapmanın teknoloji bağımlılığı, okula bağlılık ve akademik erteleme üzerindeki rolü. The Online Journal of Recreation and Sports 2023; 12(3): 408-416.
- Çağın M. Spor bilimleri öğrencilerinde fiziksel aktivite düzeyi, uyku kalitesi ve teknoloji bağımlılığı arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Sakarya: Sakarya Uygulamalı Bilimler Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü Beden Eğitimi ve Spor Eğitimi Anabilim Dalı, 2021.
- Şimşek C, Halıcı C, Ayaz Dursun B, Gür O. Lise öğrencilerinin teknoloji bağımlılık durumlarının incelenmesi. Muallim Rıfat Eğitim Fakültesi Dergisi 2023; 5(1): 80-95.
- Başar M. Üniversite öğrencilerinin teknoloji bağımlılık, sanal zorba ve sanal mağdur olma düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Sakarya: Sakarya Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Bilim Dalı, 2019.
- Üstün A, Akın E. Özel öğretim kurumlarındaki öğretmen görüşlerine göre lise öğrencilerindeki teknoloji bağımlılığı. International Academic Socıal Resources Journal 2022; 7(3): 1374-1379.
- Ardıç T, Selvi Ö. Teknoloji bağımlılığı ve aile içi iletişim ilişkisi üzerine teorik ve uygulamalı bir çalışma. Middle Black Sea Journal of Communication Studies 2022; 7(2): 241-254.
- Ulaş MM, Yılmaz M. Teknoloji bağımlılığının ortaokul öğrencileri üzerindeki etkilerine yönelik branş öğretmenlerinin görüşleri. International Journal of Social, Humanities and Administrative Sciences 2022; 8(54): 870-876.
- Akay B, Ayhan R, Orhan R, Öçalan M. Üniversite öğrencilerinin serbest zaman yönetimi ile teknoloji bağımlılık düzeylerinin incelenmesi. International Journal of Cultural and Social Studies 2022; 9(1): 71-84.
- Navarro-Martinez O, Peña-Acuña B. Technology usage and academic performance in the Pisa 2018 report. Journal of New Approaches in Educational Research 2022; 11(1): 130-145.
- Corbin J, Strauss A. Basics of Qualitative Research: Techniques and Procedures for Developing Grounded Theory. Thousand Oaks, CA: Sage, 2008
- Babacan ME. Türkiye’de yapılmış medya ve iletişim çalışmaları doktora tezlerinde teknoloji ve insan ilişkisi üzerine bir değerlendirme. Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi 2022; 20(39): 125-156.
- Boyacı M. Türkiye’de internet bağımlılığı araştırmaları: bir içerik analizi çalışması. Addicta: the Turkish Journal on Addictions 2019; 6(3): 777-795.
- Duman ÖD. İnternet bağımlılığı çerçevesinden kumar ve oyun bileşenleri üzerine bir yazın taraması. İletişim ve Diplomasi 2021; 5: 123-139.
- Erzincanlı Y, Taş HG. Teknoloji bağımlığı- bilinçli farkındalık ilişkisi üzerine bibliyometrik bir analiz. İnsan Hakları Eğitim ve Kültür Araştırmaları Dergisi 2023; 1(2): 69-82.
- Kaçmaz C, Çumurcu HB. Türkiye’de internet bağımlılığıyla ilgili yapılan lisansüstü tezlerin incelenmesi. Anatolian Journal of Health Research 2020; 1(1): 7-13.
- Kılıç M. Çocuklarda internet bağımlılığı: hemşirelik alanında yapılan ve YÖK Tez’de yayınlanan lisansüstü tezlerin incelenmesi. Muş Alpaslan Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi 2022; 2(2): 34-41.
- Adana F, Yeşilfidan D, Sevimoğlu MY. Türkiye’de gençlerde internet bağımlılığı ve sosyal destek düzeyi üzerine yapılmış çalışmalara ilişkin bir gözden geçirme. Uluslararası Eğitimde Güncel Sorunlar ve Teknoloji Bağımlılığı Kongresi 2016; 103-109.
- Akyüz A, Kürtüncü M. Ortaokul öğrencilerinde siber zorbalık/siber mağduriyet davranışları ve internet saldırganlık düzeyleri -Zonguldak örneği. Uluslararası Eğitimde Güncel Sorunlar ve Teknoloji Bağımlılığı Kongresi 2016; 88-97.
- Sevimoğlu M Y, Adana F, Yeşilfidan D. Türkiye’de üniversite öğrencilerinde internet bağımlılığı ile ilişkili değişkenler: gözden geçirme. Uluslararası Eğitimde Güncel Sorunlar ve Teknoloji Bağımlılığı Kongresi 2016; 135-141.
- Nergiz H, Nergiz SF. Çocuk, ergen veya gençlerde dijital oyun bağımlılığını araştıran ulusal lisansüstü tezlerin incelemesi. Gençlik Araştırmaları Dergisi 2021; 9(23): 53-70.
- Kurtoğlu E, Pekşen Süslü D. Türkiye'de internet bağımlılığı ile ilgili yapılmış lisansüstü tezlerin incelenmesi. Bağımlılık Dergisi 2024; 25(1): 10-22.
- Bowen GA. Document analysis as a qualitative research method. Qual Res J 2009; 9(2): 27-40.
- Kılıç Çakmak E, Özüdoğru G, Bozkurt ŞB et al. 2014 yılında eğitim teknolojileri alanındaki yayımlanan makalelerin incelenmesi. Eğitim Teknolojisi Kuram ve Uygulama 2016; 6(1): 80-108.
- Şahin Ö, Başgül M. PISA üzerine yapılan lisansüstü tezlerin doküman analizi ile incelenmesi. Adnan Menderes Üniversitesi Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi 2020; 11(1): 50-66.
- Can C, Akgün F. Çoklu ortamla öğretim konulu araştırmalara yönelik doküman analizi. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 2023; 23(3): 1137-1159.
- Miles MB, Huberman AM. Qualitative Data Analysis: An Expanded Sourcebook, 2nd ed. Thousand Oaks, CA: Sage, 1994.
- Creswell JW. Research Design: Qualitative, Quantitative, and Mixed Methods Approaches. Thousand Oaks, CA: Sage, 2003.
- Ružic-Baf M, Strnak H, Debeljuh A. Online video games and young people. International Journal of Research in Education and Science 2016; 2(1): 94-103.
- Razak Özdinçler A, Azim Rezeai D, Şeker Abanoz E et al. Okul çağındaki çocuklarda teknoloji bağımlılığının postür ve vücut farkındalığı üzerine etkisi. Bağımlılık Dergisi 2019; 20(4): 185-196.
Abstract
Amaç: Bu çalışmanın amacı Türkiye’de teknoloji bağımlılığı ile ilgili yapılmış akademik çalışmaları nitel araştırma yöntemlerinden biri olan doküman analizi ile incelemektir.
Yöntem: Bu amaç doğrultusunda YÖK Tez, ULAKBİM, Google Akademik ve SOBİAD veri tabanlarındaki çalışmalar taranarak Türkiye’de 2000-2024 yılları arasında yapılmış olan toplam 161 çalışmaya (39 tez, 107 makale, 11 kongre, 1 çalıştay, 3 kitap bölümü) ulaşıldı. Fakat 2024 yılı için sadece ocak ayında yapılmış çalışmalara ulaşıldı. Veri tabanında taramalar yapılırken teknoloji bağımlılığı dijital oyun bağımlılığı, sosyal medya bağımlılığı, akıllı telefon bağımlılığı ve internet bağımlılığı kapsamındaki çalışmalardan eğitim-öğretim ile ilgili olanlar dikkate alınarak incelendi.
Bulgular: Araştırma bulgularına göre en fazla çalışmanın 2023 yılında yapıldığı, üniversite bazında en çok çalışmanın Fırat Üniversitesinde olduğu, çalışmaların örneklemini en fazla üniversite öğrencilerinin oluşturduğunu dolayısıyla eğitim kademesi olarak en fazla yükseköğretimde çalışma yapıldığı tespit edildi. İncelenen araştırmalarda daha çok teknoloji bağımlılığı, yordayıcıları ve buna etki eden faktörler konusunda çalışmaların olduğu ve ağırlıklı olarak nicel araştırma yöntemlerinin kullanıldığı tespit edildi.
Sonuç: Teknoloji bağımlılığıyla ilgili yapılmış akademik çalışmaların nicel yöntemler kullanılarak çok fazla yapıldığı, örneklemi en çok oluşturan grubun ortaöğretim ve yükseköğretim olduğu görüldü. Konunun daha derinlemesine anlaşılması ve bu bağımlılık çeşidinin önlenebilmesi adına çalışmalarda derinlemesine araştırılma yapılabilmesi için nitel araştırma yöntemlerinin de sık kullanılması ayrıca katılımcı grup olarak öğretmenlerin ve ebeveynlerin bu sürece dahil edilmesi gerekmektedir.
Keywords
akıllı telefon bağımlılığı, doküman analizi, sosyal medya bağımlılığı, teknoloji bağımlılığı
References
- Dinç M. Teknoloji bağımlılığı ve gençlik. Gençlik Araştırmaları Dergisi 2015; 3(3): 31-65.
- Stavropoulos V, Alexsandraki K, Stefanidi FM. Recognizing internet addiction: prevalence and relationship to academic achievement in adolescents enrolled in urban and rural Greek high schools. J Adolesc 2013; (36): 565–576.
- Beard KW. Internet addiction: A review of current assessment techniques and potential assessment questions. Cyberpsychol Behav 2005; 8(1): 7-14.
- Kayri M, Günüç S. İnternet Bağımlılık Ölçeğinin Türkçeye uyarlanması: geçerlik ve güvenirlik çalışması. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi 2009; 42(1): 157-175.
- Bülbül H, Tunç T, Aydil F. Üniversite öğrencilerinde oyun bağımlılığı: kişisel özellikler ve başarı ile ilişkisi. Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 2018; 11(3): 97-111.
- Sally LPM. Prediction of Internet Addiction for Undergraduates in Hong Kong, Masters Thesis. Hong Kong: Hong Kong Baptist University, 2006.
- Reed P, Reay E. Relationship between levels of problematic ınternet usage and motivation to study in university students. High Educ (Dordr) 2015; 70(4): 711-723.
- Arslan H, Kuyulu İ, Yaldız Ö, Beltekin E. Lise öğrencilerinde spor yapmanın teknoloji bağımlılığı, okula bağlılık ve akademik erteleme üzerindeki rolü. The Online Journal of Recreation and Sports 2023; 12(3): 408-416.
- Çağın M. Spor bilimleri öğrencilerinde fiziksel aktivite düzeyi, uyku kalitesi ve teknoloji bağımlılığı arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Sakarya: Sakarya Uygulamalı Bilimler Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü Beden Eğitimi ve Spor Eğitimi Anabilim Dalı, 2021.
- Şimşek C, Halıcı C, Ayaz Dursun B, Gür O. Lise öğrencilerinin teknoloji bağımlılık durumlarının incelenmesi. Muallim Rıfat Eğitim Fakültesi Dergisi 2023; 5(1): 80-95.
- Başar M. Üniversite öğrencilerinin teknoloji bağımlılık, sanal zorba ve sanal mağdur olma düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Sakarya: Sakarya Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Bilim Dalı, 2019.
- Üstün A, Akın E. Özel öğretim kurumlarındaki öğretmen görüşlerine göre lise öğrencilerindeki teknoloji bağımlılığı. International Academic Socıal Resources Journal 2022; 7(3): 1374-1379.
- Ardıç T, Selvi Ö. Teknoloji bağımlılığı ve aile içi iletişim ilişkisi üzerine teorik ve uygulamalı bir çalışma. Middle Black Sea Journal of Communication Studies 2022; 7(2): 241-254.
- Ulaş MM, Yılmaz M. Teknoloji bağımlılığının ortaokul öğrencileri üzerindeki etkilerine yönelik branş öğretmenlerinin görüşleri. International Journal of Social, Humanities and Administrative Sciences 2022; 8(54): 870-876.
- Akay B, Ayhan R, Orhan R, Öçalan M. Üniversite öğrencilerinin serbest zaman yönetimi ile teknoloji bağımlılık düzeylerinin incelenmesi. International Journal of Cultural and Social Studies 2022; 9(1): 71-84.
- Navarro-Martinez O, Peña-Acuña B. Technology usage and academic performance in the Pisa 2018 report. Journal of New Approaches in Educational Research 2022; 11(1): 130-145.
- Corbin J, Strauss A. Basics of Qualitative Research: Techniques and Procedures for Developing Grounded Theory. Thousand Oaks, CA: Sage, 2008
- Babacan ME. Türkiye’de yapılmış medya ve iletişim çalışmaları doktora tezlerinde teknoloji ve insan ilişkisi üzerine bir değerlendirme. Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi 2022; 20(39): 125-156.
- Boyacı M. Türkiye’de internet bağımlılığı araştırmaları: bir içerik analizi çalışması. Addicta: the Turkish Journal on Addictions 2019; 6(3): 777-795.
- Duman ÖD. İnternet bağımlılığı çerçevesinden kumar ve oyun bileşenleri üzerine bir yazın taraması. İletişim ve Diplomasi 2021; 5: 123-139.
- Erzincanlı Y, Taş HG. Teknoloji bağımlığı- bilinçli farkındalık ilişkisi üzerine bibliyometrik bir analiz. İnsan Hakları Eğitim ve Kültür Araştırmaları Dergisi 2023; 1(2): 69-82.
- Kaçmaz C, Çumurcu HB. Türkiye’de internet bağımlılığıyla ilgili yapılan lisansüstü tezlerin incelenmesi. Anatolian Journal of Health Research 2020; 1(1): 7-13.
- Kılıç M. Çocuklarda internet bağımlılığı: hemşirelik alanında yapılan ve YÖK Tez’de yayınlanan lisansüstü tezlerin incelenmesi. Muş Alpaslan Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi 2022; 2(2): 34-41.
- Adana F, Yeşilfidan D, Sevimoğlu MY. Türkiye’de gençlerde internet bağımlılığı ve sosyal destek düzeyi üzerine yapılmış çalışmalara ilişkin bir gözden geçirme. Uluslararası Eğitimde Güncel Sorunlar ve Teknoloji Bağımlılığı Kongresi 2016; 103-109.
- Akyüz A, Kürtüncü M. Ortaokul öğrencilerinde siber zorbalık/siber mağduriyet davranışları ve internet saldırganlık düzeyleri -Zonguldak örneği. Uluslararası Eğitimde Güncel Sorunlar ve Teknoloji Bağımlılığı Kongresi 2016; 88-97.
- Sevimoğlu M Y, Adana F, Yeşilfidan D. Türkiye’de üniversite öğrencilerinde internet bağımlılığı ile ilişkili değişkenler: gözden geçirme. Uluslararası Eğitimde Güncel Sorunlar ve Teknoloji Bağımlılığı Kongresi 2016; 135-141.
- Nergiz H, Nergiz SF. Çocuk, ergen veya gençlerde dijital oyun bağımlılığını araştıran ulusal lisansüstü tezlerin incelemesi. Gençlik Araştırmaları Dergisi 2021; 9(23): 53-70.
- Kurtoğlu E, Pekşen Süslü D. Türkiye'de internet bağımlılığı ile ilgili yapılmış lisansüstü tezlerin incelenmesi. Bağımlılık Dergisi 2024; 25(1): 10-22.
- Bowen GA. Document analysis as a qualitative research method. Qual Res J 2009; 9(2): 27-40.
- Kılıç Çakmak E, Özüdoğru G, Bozkurt ŞB et al. 2014 yılında eğitim teknolojileri alanındaki yayımlanan makalelerin incelenmesi. Eğitim Teknolojisi Kuram ve Uygulama 2016; 6(1): 80-108.
- Şahin Ö, Başgül M. PISA üzerine yapılan lisansüstü tezlerin doküman analizi ile incelenmesi. Adnan Menderes Üniversitesi Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi 2020; 11(1): 50-66.
- Can C, Akgün F. Çoklu ortamla öğretim konulu araştırmalara yönelik doküman analizi. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 2023; 23(3): 1137-1159.
- Miles MB, Huberman AM. Qualitative Data Analysis: An Expanded Sourcebook, 2nd ed. Thousand Oaks, CA: Sage, 1994.
- Creswell JW. Research Design: Qualitative, Quantitative, and Mixed Methods Approaches. Thousand Oaks, CA: Sage, 2003.
- Ružic-Baf M, Strnak H, Debeljuh A. Online video games and young people. International Journal of Research in Education and Science 2016; 2(1): 94-103.
- Razak Özdinçler A, Azim Rezeai D, Şeker Abanoz E et al. Okul çağındaki çocuklarda teknoloji bağımlılığının postür ve vücut farkındalığı üzerine etkisi. Bağımlılık Dergisi 2019; 20(4): 185-196.
Details
| Primary Language | Turkish |
|---|---|
| Subjects | Health Services and Systems (Other) |
| Journal Section | Research |
| Authors | |
| Publication Date | |
| Submission Date | February 14, 2024 |
| Acceptance Date | April 26, 2024 |
| Published in Issue | Year 2024 Volume: 25 Issue: 4 |
Bağımlılık Dergisi - Journal of Dependence