Review
BibTex RIS Cite

Evidence-Based Practices in Surgical Site Infections

Year 2024, Volume: 3 Issue: 1, 25 - 34, 31.03.2024
https://doi.org/10.59312/ebshealth.1379508

Abstract

Surgical Site Infections (SSI) constitute an important part of nosocomial infection etiologies. SSIs that develop within 30 or 90 days after surgery are a multifactorial complication that increases morbidity and mortality, causes loss of work force, and negatively affects the individual physically and psychologically. Factors related to the patient such as age, gender, presence of chronic disease, smoking, steroid therapy, nutritional status and the surgical process such as duration of surgery, skin preparation, antimicrobial prophylaxis play a role in the formation of SSI. There are applications with different levels of evidence to prevent surgical site infections before, during and after surgery. Therefore, it is of great importance to apply evidence-based methods to prevent SSI at every stage of the perioperative process. Surgical nurses play an important role in the management of SSI as healthcare professionals who are with the patient at every stage of the perioperative process. For this reason, it is very important for them to use their knowledge and skills to prevent SSI in the care initiatives they plan throughout the process. In this review, it is aimed to examine evidence-based practices related to surgical site infections.

References

  • Adisa, A. O., Lawal, O. O., & Adejuyigbe, O. (2011). Evaluation of two methods of preoperative hair removal and their relationship to postoperative wound infection. TheJournal of Infection in Developing Countries, 5(10), 717-722.
  • Allegranzi, B., Bischoff, P., de Jonge, S., Kubilay, N. Z., Zayed, B., Gomes, S. M., Abbas, M., Atema, J. J., Gans, S., & van Rijen, M. (2016). New WHO recommendations onpreoperative measures for surgical site infection prevention: an evidence-based globalperspective. The Lancet Infectious Diseases, 16(12), e276-e287.
  • Anderson, D. J., Podgorny, K., Berríos-Torres, S. I., Bratzler, D. W., Dellinger, E. P., Greene, Kaye, K. S. (2014). Strategies to prevent surgical site infections in acute carehospitals: 2014 update. Infection Control & Hospital Epidemiology, 35(6), 605-627.
  • Andsoy, I. I. ve Çetin, E. E. (2020). Ameliyathane Çalışanlarının Cerrahi Sürece İlişkin Cerrahi Alan Enfeksiyonları Risk Faktörleri Bilgi Durumunun Belirlenmesi. Cerrahi Ameliyathane Sterilizasyon Enfeksiyon Kontrol Hemşireliği Dergisi, 1(3), 1-14.
  • Arın H. Genel Cerrahi Kliniğinde Safra Kesesi ve Kolon Operasyonu Uygulanan Hastalarda Cerrahi Alan Enfeksiyonlarını Önlemeye Yönelik Enfeksiyon Kontrol Önlemlerin Uyumun Tespiti ve Geribildirim-Bilgilendirme Çalışmalarının Cerrahi Alan Enfeksiyonları ÜzerineEtkisi. Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi, Tıpta Uzmanlık Tezi (Danışman: Prof. Dr. E. Alp). Kayseri, 2012.
  • Ateş, S., Nazik, S., Şahin, A. R., Kardaş, F.,& Erdoğan, A. (2019). Cerrahi Alan Enfeksiyonlarının Değerlendirilmesi. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Tıp FakültesiDergisi, 14(1), 16-19.
  • Aydın, U. O. ve Soylu, L. (2018). Kolorektal Kanser Cerrahisi Sonrası Cerrahi Alan Enfeksiyonu Gelişimi İçin Prediktif Faktörler. Turk J Colorectal Dis, 28, 61-68.
  • Aygin, D. ve Yaman, Ö. (2020). Cerrahi Alan Enfeksiyonlarını Önlemede El Yıkama Tekniklerinin Yeri ve Önemi. Sakarya Tıp Dergisi, 10(3), 520-527.
  • Behera, H. S., Chayani, N., Bal, M., Khuntia, H. K., Pati, S., Das, S., & Ranjit, M. (2021). Identificaiton of population bacteria from culture negative surgical site infection patients using molecular tool. BMC Surgery, 21(1), 1-7.
  • Berríos-Torres, S. I., Umscheid, C. A., Bratzler, D. W., Leas, B., Stone, E. C., Kelz, R. R., Reinke, C. E., Morgan, S., Solomkin, J. S., & Mazuski, J. E. (2017). Centers for disease control and prevention guideline for the prevention of surgical site infection, 2017. JAMAsurgery, 152(8), 784-791.
  • CDC (2023). Surgical Site Infections Events. https://www.cdc.gov/nhsn/pdfs/pscmanual/9pscssicurrent.pdf. Erişim Tarihi: 20.11.2023
  • Dağlı, Ö., Tosun, F. ve Kılıç A. (2020). Cerrahi Alan İnfeksiyonlarının Değerlendirilmesi ve Risk Faktörlerinin Analizi. ANKEM Dergisi, 34(3). 91-98.
  • Damar, H. T., Savcı, A. ve Bilik, Ö. (2021). Ortopedi Hastalarının Malnütrisyon Durumları ve Risk Faktörlerinin Belirlenmesi. Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 8(3), 487-494.
  • Gürger, M., Saraç, H. ve Demir, Ş. (2017). Nazal Staphylococcus Aureus Taşıyıcılığı ve Perioprostetik Enfeksiyonlar Arasındaki İlişki. Fırat Üniversitesi Sağlık Bilimleri Tıp Dergisi, 31(1), 39-44.
  • Hergül, K. F., Özbayır, T. ve Gök, F. (2016). Ameliyathanede Hasta Güvenliği: Sistematik Derleme. Pamukkale Tıp Dergisi, 9(1), 87-98.
  • Kalkan N & Karadağ M. (2017). Cerrahi Alan Enfeksiyonlarını Önlemede GüncelYaklaşımlar ve Hemşirelere Yönelik Önleme Girişimleri Algoritması. GümüşhaneÜniveristesi SağlıkBilimleri Dergisi. 6(4), 280-289.
  • Kaçmaz, H. Y. ve Ceyhan, Ö. (2018). Profilaktik Negatif Basınçlı Yara Tedavisinin Cerrahi Alan Enfeksiyonlarının Önlenmesindeki Etkisi. Arşiv Kaynak Tarama Dergisi, 27(3), 299-310.
  • Köstekli, S., Çelik, S. ve Karahan, E. (2020). Cerrahi Hastasının Taburculuk Sonrası Tele Sağlık Yöntemi İle Hemşirelik Bakımının Önemi. Cerrahi Ameliyathane Sterilizasyon Enfeksiyon Kontrol Hemşireliği Dergisi, 1(1), 30-38.
  • Lin, F., Gillespie, B. M., Chaboyer, W., Li, Y., Whitelock, K., Morley, N., Morrissey, S.,O’Callaghan, F., & Marshall, A. P. (2019). Preventing surgical site infections: Facilitators andbarriers to nurses’ adherence to clinical practice guidelines—A qualitative study. Journal ofclinical nursing, 28(9-10), 1643-1652.
  • Marul F. Cerrahi Öncesi Farklı İki Tüy Temizleme Yönteminin Cerrahi Alan Enfeksiyonlarına Etkisinin Değerlendirilmesi. Sakarya Üniversitesi Sağlık BilimleriEnstitüsü, Yüksek Lisans Tezi (Danışman: Doç. Dr. D. Aygin). Sakarya, 2016.
  • Marul, F., & Aygin, D. (2016). Cerrahi alan enfeksiyonu tanımlarında yenilikler ve ameliyat öncesi tüy temizliğinde güncel uygulamalar. Online Türk Sağlık BilimleriDergisi, 1(3), 28-36. National Healthcare Safety Network, Centers for Disease Control and Prevention. Surgical Site Infection (SSI)event. http://www.cdc.gov/nhsn /pdfs/pscmanual/9pscssicurrent.pdf.Published January 2017. Erişim: 25.05.2023.
  • NICE. (2019). Surgical site infections: prevention and treatment. https://www.nice.org.uk/guidance/ng125/resources/surgical-site-infections-prevention-and-treatment-pdf-66141660564421
  • Ölmez T. (2014). Abdominal Fasya Kapatmada Kullanılan Triklosan Kaplı Dikiş Materyalinin Cerrahi Alan Enfeksiyonu Üzerine Etkisi. Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi, Tıpta Uzmanlık Tezi (Danışman: Prof. Dr. T. Çolak). Mersin.
  • Qvistgaard, M., Lovebo, J., & Almerud-Österberg, S. (2019). Intraoperative prevention of Surgical Site Infections as experienced by operating room nurses. International journal ofqualitative studies on health and well-being,14(1), 1-7.
  • Savage, J. W., & Anderson, P. A. (2013). An update on modifiable factors to reduce the risk of surgical site infections. The Spine Journal,13(9), 1017-1029.
  • Shree, R., Park, S. Y., Beigi, R. H., Dunn, S. L., & Krans, E. E. (2016). Surgical site infection following cesarean delivery: patient, provider, and procedure-specific risk factors. American journal of perinatology, 33(02), 157-164.
  • Surgical Site Infection (SSI) Surveillance Protocol: Saskatchewan Infection Prevention and Control Program (2015).https://www.ehealthsask.ca/services/resources/Resources/SSI%20Surveillance%20Protocol%20- %20April%202015%20(1).pdf. Erişim Tarihi: 14.10.23
  • Tank, Y. D., Çelik, S., Karahan, E. ve Taşdemir, N. (2019). Ameliyathane Kaynaklı Cerrahi Alan Enfeksiyonlarını Önlemeye İlişkin Ameliyathane Hemşirelerinin Bilgi Düzeyleri. Sağlık Bilimleri ve Meslekleri Dergisi, 6(2), 299-309.
  • Tanner, J., Padley, W., Assadian, O., Leaper, D., Kiernan, M., & Edmiston, C. (2015). Do surgical care bundles reduce the risk of surgical site infections in patients undergoingcolorectal surgery? A systematic review and cohort meta-analysis of 8,515 patients. Surgery,158(1), 66-77.
  • Ulusal Sağlık Hizmeti İlişkili Enfeksiyonlar Sürveyans Ağı (2022). https://hsgm.saglik.gov.tr/depo/birimler/bulasici-hastaliklar-ve-erken-uyari-db/Dokumanlar/Raporlar/USHIESA_OZET_RAPORU_2022.pdf. Erişim: 25.11.2023
  • Yenilmez, E., Ülçay, A., Görenek, L. ve Diktaş, H. (2015). Yoğun Bakım Ünitelerinde Gelişen Sağlık Bakımı İle İlşkili Enfeksiyonların Güncel Tanımı. J Clin Anal Med., 6(3), 401-404.
  • Yılmaz, E. (2019). Yoğun Bakım Ünitelerinde Sık Görülen Enfeksiyonlar ve Kanıta dayalıUygulamalar. Turkiye Klinikleri Surgical Nursing-Special Topics, 5(3), 27-36.
  • Yuvacı, U. H., Aslan, M. M., Paker, K. M., Cevrioğlu, A. S. ve Köse, E. (2020). Obstetrik ve Jinekolojik Operasyonlarda Cerrahi Alan Enfeksiyonları İle İlgili Risk Faktörlerinin Değerlendirilmesi. Online Türk Sağlık Bilimleri Dergisi, 5(1), 41-48.
  • Webster, J. & Osborne, S. (2012). Preoperative bathing or showering with skin antiseptics to prevent surgical site infection. Cochrane Database Syst Rev, 12(9).
  • World Health Organization. (2018). https://www.who.int/teams/integrated-health-services/infection-prevention-control/surgical-site-infection. Erişim: 25.11.2023.

Cerrahi Alan Enfeksiyonlarında Kanıta Dayalı Uygulamalar

Year 2024, Volume: 3 Issue: 1, 25 - 34, 31.03.2024
https://doi.org/10.59312/ebshealth.1379508

Abstract

Cerrahi Alan Enfeksiyonları (CAE), nozokomiyal enfeksiyon etiyolojilerinin önemli bir kısmını oluşturmaktadır. Ameliyat sonrası 30 ya da 90 gün içinde gelişen CAE’ler, morbidite ve mortaliteyi arttıran, iş gücü kaybına sebep olan, bireyi fiziki ve psikolojik olarak olumsuz etkileyen multifaktöriyel bir komplikasyondur. CAE oluşumunda yaş, cinsiyet, kronik hastalık varlığı, sigara kullanımı, steroid tedavisi, nutrisyonel durum gibi hastaya ilişkin ve ameliyat süresi, cilt hazırlığı, antimikrobiyal profilaksi gibi ameliyat sürecine ilişkin faktörler rol oynar. Ameliyat öncesi, sırası ve sonrası dönemde cerrahi alan enfeksiyonlarını önlemeye yönelik farklı kanıt düzeylerinde uygulamalar mevcuttur. Bu nedenle, perioperatif sürecin her aşamasında CAE’yi önlemeye yönelik kanıta dayalı yöntemlerin uygulanması büyük önem arz etmektedir. Cerrahi hemşireleri, CAE yönetiminde perioperatif sürecin her aşamasında hastanın yanında olan sağlık profesyonelleri olarak önemli bir rol üstlenmektedirler. Bu sebeple süreç boyunca planladıkları bakım girişimlerinde CAE’yi önlemeye yönelik bilgi ve becerilerini doğru kullanmaları oldukça önemlidir. Bu derlemede, cerrahi alan enfeksiyonlarına ilişkin kanıta dayalı uygulamaların incelenmesi amaçlanmıştır.

References

  • Adisa, A. O., Lawal, O. O., & Adejuyigbe, O. (2011). Evaluation of two methods of preoperative hair removal and their relationship to postoperative wound infection. TheJournal of Infection in Developing Countries, 5(10), 717-722.
  • Allegranzi, B., Bischoff, P., de Jonge, S., Kubilay, N. Z., Zayed, B., Gomes, S. M., Abbas, M., Atema, J. J., Gans, S., & van Rijen, M. (2016). New WHO recommendations onpreoperative measures for surgical site infection prevention: an evidence-based globalperspective. The Lancet Infectious Diseases, 16(12), e276-e287.
  • Anderson, D. J., Podgorny, K., Berríos-Torres, S. I., Bratzler, D. W., Dellinger, E. P., Greene, Kaye, K. S. (2014). Strategies to prevent surgical site infections in acute carehospitals: 2014 update. Infection Control & Hospital Epidemiology, 35(6), 605-627.
  • Andsoy, I. I. ve Çetin, E. E. (2020). Ameliyathane Çalışanlarının Cerrahi Sürece İlişkin Cerrahi Alan Enfeksiyonları Risk Faktörleri Bilgi Durumunun Belirlenmesi. Cerrahi Ameliyathane Sterilizasyon Enfeksiyon Kontrol Hemşireliği Dergisi, 1(3), 1-14.
  • Arın H. Genel Cerrahi Kliniğinde Safra Kesesi ve Kolon Operasyonu Uygulanan Hastalarda Cerrahi Alan Enfeksiyonlarını Önlemeye Yönelik Enfeksiyon Kontrol Önlemlerin Uyumun Tespiti ve Geribildirim-Bilgilendirme Çalışmalarının Cerrahi Alan Enfeksiyonları ÜzerineEtkisi. Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi, Tıpta Uzmanlık Tezi (Danışman: Prof. Dr. E. Alp). Kayseri, 2012.
  • Ateş, S., Nazik, S., Şahin, A. R., Kardaş, F.,& Erdoğan, A. (2019). Cerrahi Alan Enfeksiyonlarının Değerlendirilmesi. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Tıp FakültesiDergisi, 14(1), 16-19.
  • Aydın, U. O. ve Soylu, L. (2018). Kolorektal Kanser Cerrahisi Sonrası Cerrahi Alan Enfeksiyonu Gelişimi İçin Prediktif Faktörler. Turk J Colorectal Dis, 28, 61-68.
  • Aygin, D. ve Yaman, Ö. (2020). Cerrahi Alan Enfeksiyonlarını Önlemede El Yıkama Tekniklerinin Yeri ve Önemi. Sakarya Tıp Dergisi, 10(3), 520-527.
  • Behera, H. S., Chayani, N., Bal, M., Khuntia, H. K., Pati, S., Das, S., & Ranjit, M. (2021). Identificaiton of population bacteria from culture negative surgical site infection patients using molecular tool. BMC Surgery, 21(1), 1-7.
  • Berríos-Torres, S. I., Umscheid, C. A., Bratzler, D. W., Leas, B., Stone, E. C., Kelz, R. R., Reinke, C. E., Morgan, S., Solomkin, J. S., & Mazuski, J. E. (2017). Centers for disease control and prevention guideline for the prevention of surgical site infection, 2017. JAMAsurgery, 152(8), 784-791.
  • CDC (2023). Surgical Site Infections Events. https://www.cdc.gov/nhsn/pdfs/pscmanual/9pscssicurrent.pdf. Erişim Tarihi: 20.11.2023
  • Dağlı, Ö., Tosun, F. ve Kılıç A. (2020). Cerrahi Alan İnfeksiyonlarının Değerlendirilmesi ve Risk Faktörlerinin Analizi. ANKEM Dergisi, 34(3). 91-98.
  • Damar, H. T., Savcı, A. ve Bilik, Ö. (2021). Ortopedi Hastalarının Malnütrisyon Durumları ve Risk Faktörlerinin Belirlenmesi. Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 8(3), 487-494.
  • Gürger, M., Saraç, H. ve Demir, Ş. (2017). Nazal Staphylococcus Aureus Taşıyıcılığı ve Perioprostetik Enfeksiyonlar Arasındaki İlişki. Fırat Üniversitesi Sağlık Bilimleri Tıp Dergisi, 31(1), 39-44.
  • Hergül, K. F., Özbayır, T. ve Gök, F. (2016). Ameliyathanede Hasta Güvenliği: Sistematik Derleme. Pamukkale Tıp Dergisi, 9(1), 87-98.
  • Kalkan N & Karadağ M. (2017). Cerrahi Alan Enfeksiyonlarını Önlemede GüncelYaklaşımlar ve Hemşirelere Yönelik Önleme Girişimleri Algoritması. GümüşhaneÜniveristesi SağlıkBilimleri Dergisi. 6(4), 280-289.
  • Kaçmaz, H. Y. ve Ceyhan, Ö. (2018). Profilaktik Negatif Basınçlı Yara Tedavisinin Cerrahi Alan Enfeksiyonlarının Önlenmesindeki Etkisi. Arşiv Kaynak Tarama Dergisi, 27(3), 299-310.
  • Köstekli, S., Çelik, S. ve Karahan, E. (2020). Cerrahi Hastasının Taburculuk Sonrası Tele Sağlık Yöntemi İle Hemşirelik Bakımının Önemi. Cerrahi Ameliyathane Sterilizasyon Enfeksiyon Kontrol Hemşireliği Dergisi, 1(1), 30-38.
  • Lin, F., Gillespie, B. M., Chaboyer, W., Li, Y., Whitelock, K., Morley, N., Morrissey, S.,O’Callaghan, F., & Marshall, A. P. (2019). Preventing surgical site infections: Facilitators andbarriers to nurses’ adherence to clinical practice guidelines—A qualitative study. Journal ofclinical nursing, 28(9-10), 1643-1652.
  • Marul F. Cerrahi Öncesi Farklı İki Tüy Temizleme Yönteminin Cerrahi Alan Enfeksiyonlarına Etkisinin Değerlendirilmesi. Sakarya Üniversitesi Sağlık BilimleriEnstitüsü, Yüksek Lisans Tezi (Danışman: Doç. Dr. D. Aygin). Sakarya, 2016.
  • Marul, F., & Aygin, D. (2016). Cerrahi alan enfeksiyonu tanımlarında yenilikler ve ameliyat öncesi tüy temizliğinde güncel uygulamalar. Online Türk Sağlık BilimleriDergisi, 1(3), 28-36. National Healthcare Safety Network, Centers for Disease Control and Prevention. Surgical Site Infection (SSI)event. http://www.cdc.gov/nhsn /pdfs/pscmanual/9pscssicurrent.pdf.Published January 2017. Erişim: 25.05.2023.
  • NICE. (2019). Surgical site infections: prevention and treatment. https://www.nice.org.uk/guidance/ng125/resources/surgical-site-infections-prevention-and-treatment-pdf-66141660564421
  • Ölmez T. (2014). Abdominal Fasya Kapatmada Kullanılan Triklosan Kaplı Dikiş Materyalinin Cerrahi Alan Enfeksiyonu Üzerine Etkisi. Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi, Tıpta Uzmanlık Tezi (Danışman: Prof. Dr. T. Çolak). Mersin.
  • Qvistgaard, M., Lovebo, J., & Almerud-Österberg, S. (2019). Intraoperative prevention of Surgical Site Infections as experienced by operating room nurses. International journal ofqualitative studies on health and well-being,14(1), 1-7.
  • Savage, J. W., & Anderson, P. A. (2013). An update on modifiable factors to reduce the risk of surgical site infections. The Spine Journal,13(9), 1017-1029.
  • Shree, R., Park, S. Y., Beigi, R. H., Dunn, S. L., & Krans, E. E. (2016). Surgical site infection following cesarean delivery: patient, provider, and procedure-specific risk factors. American journal of perinatology, 33(02), 157-164.
  • Surgical Site Infection (SSI) Surveillance Protocol: Saskatchewan Infection Prevention and Control Program (2015).https://www.ehealthsask.ca/services/resources/Resources/SSI%20Surveillance%20Protocol%20- %20April%202015%20(1).pdf. Erişim Tarihi: 14.10.23
  • Tank, Y. D., Çelik, S., Karahan, E. ve Taşdemir, N. (2019). Ameliyathane Kaynaklı Cerrahi Alan Enfeksiyonlarını Önlemeye İlişkin Ameliyathane Hemşirelerinin Bilgi Düzeyleri. Sağlık Bilimleri ve Meslekleri Dergisi, 6(2), 299-309.
  • Tanner, J., Padley, W., Assadian, O., Leaper, D., Kiernan, M., & Edmiston, C. (2015). Do surgical care bundles reduce the risk of surgical site infections in patients undergoingcolorectal surgery? A systematic review and cohort meta-analysis of 8,515 patients. Surgery,158(1), 66-77.
  • Ulusal Sağlık Hizmeti İlişkili Enfeksiyonlar Sürveyans Ağı (2022). https://hsgm.saglik.gov.tr/depo/birimler/bulasici-hastaliklar-ve-erken-uyari-db/Dokumanlar/Raporlar/USHIESA_OZET_RAPORU_2022.pdf. Erişim: 25.11.2023
  • Yenilmez, E., Ülçay, A., Görenek, L. ve Diktaş, H. (2015). Yoğun Bakım Ünitelerinde Gelişen Sağlık Bakımı İle İlşkili Enfeksiyonların Güncel Tanımı. J Clin Anal Med., 6(3), 401-404.
  • Yılmaz, E. (2019). Yoğun Bakım Ünitelerinde Sık Görülen Enfeksiyonlar ve Kanıta dayalıUygulamalar. Turkiye Klinikleri Surgical Nursing-Special Topics, 5(3), 27-36.
  • Yuvacı, U. H., Aslan, M. M., Paker, K. M., Cevrioğlu, A. S. ve Köse, E. (2020). Obstetrik ve Jinekolojik Operasyonlarda Cerrahi Alan Enfeksiyonları İle İlgili Risk Faktörlerinin Değerlendirilmesi. Online Türk Sağlık Bilimleri Dergisi, 5(1), 41-48.
  • Webster, J. & Osborne, S. (2012). Preoperative bathing or showering with skin antiseptics to prevent surgical site infection. Cochrane Database Syst Rev, 12(9).
  • World Health Organization. (2018). https://www.who.int/teams/integrated-health-services/infection-prevention-control/surgical-site-infection. Erişim: 25.11.2023.
There are 35 citations in total.

Details

Primary Language Turkish
Subjects Surgical Diseases Nursing​​
Journal Section Reviews
Authors

Yesim Yaman Aktaş 0000-0001-7403-4949

Öykü Saraydemir 0009-0000-5463-2490

Publication Date March 31, 2024
Submission Date October 21, 2023
Acceptance Date December 17, 2023
Published in Issue Year 2024 Volume: 3 Issue: 1

Cite

APA Yaman Aktaş, Y., & Saraydemir, Ö. (2024). Cerrahi Alan Enfeksiyonlarında Kanıta Dayalı Uygulamalar. Doğu Karadeniz Sağlık Bilimleri Dergisi, 3(1), 25-34. https://doi.org/10.59312/ebshealth.1379508

Doğu Karadeniz Sağlık Bilimleri Dergisi - EBSHealth
Giresun Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi © 2023

ebshealth@giresun.edu.tr

EBSHealth açık erişim politikasıyla yayın yapan bilimsel ve hakemli bir dergidir.