Gephyra

Abstract

Olympos ve Teritoryumu'ndan Yeni Yazıtlar I

Makalede yedi adet yeni yazıt tanıtılmaktadır. Bunlardan ilk ikisi Musa Dağı'ndaki Helenistik Olympos olarak saptadığımız yerleşimden ele geçmiştir. No. 1 Artemis'e adanmış bir adak yazıtıdır ve İ.Ö. 2./1. yüzyıla tarihlenmektedir. Burada tanrıça için kullanılmış ve olasılıkla Kitanaura kentiyle ilişkilendirebileceğimiz yeni bir Epitheton (Kitaneurissa) söz konusudur. No. 2 magazin olarak kullanılmış büyük bir binanın ön cephesinde yer almaktadır. Zeus Olympios'a adanmış olan bu binanın dış cepheleri Arrianos ve (?eşi) –ithia tarafından yaptırılmıştır. Yazıtta verilen bilgiler, buradaki dağ yerleşiminde bir sıvacılar birliğinin varlığına işaret etmektedir.

Diğer yazıtlar ise Roma Çağı liman kenti Olympos'ta Eskişehir Üniversitesi ve Antalya Müzesi ekipleri tarafından yapılan temizlik ve çizim çalışmaları sırasında bulunmuştur. No. 3, şimdiye kadar “Büyük Hamam” olarak adlandırılan binanın inşa yazısıdır. Kentin güney kısmında yer alan ve limana yakın olan bu hamam İ.S. 78 yılı civarında İmparator Vespasianus'un emri üzerine, Eyalet Valisi Titus Aurelius Quietus'un himayesinde yapılmıştır ve kentte tarihlenebilen en erken bina özeliğini taşımaktadır. No. 4, Lykiarkhlık yapmış olan Arkhepolis için vatanı Olympos tarafından yapılan bir onurlandırmadır. Bu heykel kaidesi, merkezi bir yerde, kentin iki mahallesini birbirine bağlıyan Roma köprüsünün güney kıyısında bulunmuştur. Severuslar Dönemi'nde kentin ileri gelenlerinden birisi olup, Likya Birliği'nde de çeşitli görevlerde bulunmuş olan Arkhepolis, 1990 yılında Antalya Müzesi tarafından ortaya çıkarılan mezar evi ve muazzam lahdi ile daha önceden bilinmekteydi. No 5 A ve B, Sepet Dağı'nda kaya yüzeyine işlenmiş, niş içine yazılmış iki adak yazıtıdır. Bu yazıtlardan, burada Sol Invictus'a ait bir kaya tapınağı bulunduğu anlaşılmaktadır. Adayan şahısların her ikisi de Roma ordusu mensubudur. Bunlardan biri, kentte nöbetçi olarak hizmet yapmış, diğeri ise İmparator Muhafız Alayı'nda görevli bir askerdir. Son yazıt ise, Lykiarkh Arkhepolis'in aile mezarının yakınında bulunan ve Antimakhos'a ait olan lahdin üzerinde yer almaktadır. Antimakhos bu lahdi kendisi, iki eşi, çocukları ve torunları için yaptırmıştır.

Yazıtların çevirileri şöyledir:

No. 1: “Artemeis bu adağı Artemis Kitaneurissa'ya (adadı).”

No. 2: “Tanrı Olympios'a Epaphrodeitos oğlu Arrianos ve filanca kızı –ithia bu binanın dış cephelerini – Agathopous'un sıva ustalarına iş takipçiliği yaptığı dönemde - şükran borcu olarak adadılar.”

No. 3: “Caesar Vespasianus Augustus, yerin ve denizin adil efendisi, kendi elçisi ve eyalet valisi Titus Aurelius Quietus'un öngörüsü aracılığı ile bu hamamı temelinden itibaren (inşa ettirdi).”

No. 4: “Tüm Likya kentlerinde resmi görevlerde bulunmuş, İmparatorların başrahipliğini yapmış, Likya Birliği'nin sekreteri ve övgüye layık başkanı, Hoplon ismiyle de bilinen Olymposlu Marcus Aurelius Arkhepolis'i, Diotimos adıyla da bilinen Nommos oğlu Rhesimakhos'un oğlunu vatanı (bir heykelle onurlandırdı).”

No. 5 A: “(Bunu) karakol eri Martinus (Tanrı) Invictus'a adadı.”

B: “(Bunu) muhafız eri Aur. Mucianus [(Tanrı) Invictus'a adadı].”

Abstract

New Inscriptions from Olympos and Its Territory I

The article presents seven new inscriptions discovered in the course of a project aimed at clearing wild vegetation from the urban area of Olympos. Two of these inscriptions stem from the original city on Mount Musa Dağı. Particularly noteworthy is the inscription (no. 3) commemorating the erection of the baths under Vespasian, making them the oldest dateable building complex in the harbour city of Korykos, which later became Olympos. Special mention may also be made of two votive inscriptions (no. 5) dedicated by a sta­tionarius and a praetorianus respectively. Both soldiers probably did service in or around Olympos in the later 3^rd century.