Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu Akademik Dergisi

Abstract

Her alanda mesafenin önemini kaybederek siyasal, sosyal, ekonomik ve kültürel alanlarda dünyanın bütünleşmesi; paranın, malların ve insanların serbest dolaşımını mümkün kılan homojen bir dünya yaratılması fikrine yaslanıp Batı’nın alt ve üst yapısıyla bütün dünyaya hâkim olmasını sağlama yolu olarak kendini gösteren ‘küreselleşme’; insanlığın homojenleşmesi vaadini yerine getirememiş, bilakis zaman-mekân sıkışması ile kutuplaşmanın daha da artmasına yol açmıştır. Seçkinlerin daha seçkin, düşkünlerin daha düşkün olmasıyla sonuçlanan süreç; toplumları küreselin bir parçası olmaya mecbur bırakan bir sistem daha üreterek bu sistemin dışında kalanları ‘öteki’ ilan etmiştir. Sibermekan; zamandan ve mekândan muaf bir yapı olmanın sağladığı lüksle, bir ‘demir kafes’ gibi koruduğu mekân yardımıyla denetimi sağlayan ‘panoptikon’un tahtını sallamış; imkân olarak sunduğu hareketlilik sayesinde denetimin boyutlarını bir yandan artırırken diğer taraftan gözetimi maskelemiştir. Bu örtülü denetim bir tür ayıklama, dışlama işlevi görmektedir. Nitekim yerel kalmayı tercih etmek, sibermekana kabul edilmeyerek sistem dışı kalmak demektir; bugünün dünyasında ‘yaşamıyor olmak’ anlamına gelmektedir. Bu çalışmanın amacı; hayat kurtarıcı yahut kolaylaştırıcı addedilen küresel ağlarla kurulu teknolojinin yan yanalığı getirmediğini, aksine ‘biz ve onlar’ ayrımını derinleştirerek yeni bir hiyerarşik yapı inşa ettiğini, ‘öteki’ olmanın bile şartları zorladığı bir dünya düzenini mümkün hale getirdiğini literatür tarama tekniği ile açıklığa kavuşturmaktır.