Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

1960 ve 1980 Askeri Darbelerinin Türk Siyasal Sinemasına Etkileri

Yıl 2017, Sayı: 27, 153 - 179, 29.12.2017

Veli Boztepe

https://doi.org/10.16878/gsuilet.373254
Cited By: 1

Öz

Bu çalışma 27 Mayıs 1960 ve 12 Eylül 1980 askeri darbelerinin Türk siyasal sinemasına etkilerine odaklanmaktadır Çalışmanın amacı, iki askeri darbenin ardından Türkiye’de yaşanan siyasi, toplumsal ve ekonomik dönüşümlerin siyasal sinemaya etkilerinin karşılaştırmalı olarak incelenmesidir. Çalışma, 1960 darbesi sonrasında ortaya çıkan toplumsal gerçekçilik akımı ve devrimci sinema içinde yer alan filmler ve 12 Eylül’ü konu alan veya darbeye göndermelerde bulunan filmlerle sınırlandırılmıştır. Makalede önce filmlerin çekildiği dönemin temel özellikleri üzerinde durulmuş, ardından filmler karşılaştırmalı niteliksel inceleme yöntemiyle ele alınmıştır. Araştırma bulguları, 1960 darbesiyle ilgili toplumsal gerçekçilik ve devrimci sinema içinde yer alan filmlerin politik işlev ve amaç taşıdığını, 12 Eylül filmlerinin ise kamuoyu oluşturma ve bilinç yaratma işlevini üstlenen politik sinema örnekleri sayılamayacağını ortaya koymuştur.

Anahtar Kelimeler

askeri darbe Türk sineması siyasal sinema

Kaynakça

  • Algan, N. (1996). 80 Sonrası Türk Sinemasında Estetik ve İdeoloji. 25. Kare, 16, 4-9.
  • Başaran, T. (1990). 12 Eylül Filmleri. Beyazperde Dergisi, 12 Eylül Filmleri Özel Eki. Eylül-Ekim, 11-16.
  • Bostan, E. ve Atam, Z. (2006/2007). Melodramdan Yansıyan 12 Eylül Üzerine Provokatif Düşünceler. Yeni İnsan Yeni Sinema, 18/19, 132-139.
  • Boratav, K. (2000). Yeni Dünya Düzeni Nereye. Ankara: İmge Kitabevi.
  • Daldal, A. (2005). 1960 Darbesi ve Türk Sineması’nda Toplumsal Gerçekçilik. İstanbul: Homer Kitapevi.
  • Demirel, A. (1997/1998). Sinemanın Yok Olmasına Zemin Hazırlayanların, Sinemayı Kurtarmalarını Beklemek Komiktir. Yeni İnsan Yeni Sinema, 4, 113-116.
  • Dorsay, A. (1995). 12 Eylül Yılları ve Sinemamız: 160 Filmle 1980–1990 Arası Türk Sinemasına Bakışlar. İstanbul: İnkılap Kitabevi.
  • Dorsay, A. (2003). Sinema ve Çağımız (3. baskı). İstanbul: Remzi Kitabevi.
  • Dunkrly, J. (1987). Uzun Savaş Salvador’da Diktatörlük ve Devrim (Y. Aldoğan, Çev.). İstanbul: Belge Yayınları.
  • Erkılıç, H. (2009). Düş Şatolarından Çoklu Salonlara Değişen Seyir Kültürü ve Sinema. Kebikeç, 27, 143-162.
  • Esen, Ş. (2000). 80’ler Türkiyesi’nde Sinema (2. baskı). İstanbul: Beta Basım Yayım.
  • Esen, Ş. K. (2007). Türkiye’de Üçüncü Sinema. E. Biryıldız ve Z. Çetin Erus (Ed.), Üçüncü Sinema ve Üçüncü Dünya Sineması içinde (310-354). İstanbul: Es Yayınları.
  • Esen, Ş. K. (2010). Türk Sinemasının Kilometre Taşları (3. baskı). İstanbul: Agora Kitaplığı.
  • Güçhan, G. (1992). Toplumsal Değişme ve Türk Sineması. Ankara: İmge Yayınları.
  • Gürbilek, N. (2004). Kötü Çocuk Türk. İstanbul: Metis.
  • Hiçdurmaz, M. (1997/1998). Türk Sinemasının Gelişimi Surecinde Sinema Emekçilerinin Örgütlenme Sorunları. Yeni İnsan Yeni Sinema, 4, 117-119.
  • İlbuğa, E. U. (2013). 12 Eylül Askeri Darbesi’nin Günümüz Türk Sinemasına Yansımaları: Bornova Bornova ve Çoğunluk Film Örnekleriyle. ETHOS: Felsefe ve Toplumsal Bilimlerde Diyaloglar Dergisi, 6(1), 38-62.

Les effets des coups militaires des années 1960 et 1980 sur le cinéma politique en Turquie

Yıl 2017, Sayı: 27, 153 - 179, 29.12.2017

Veli Boztepe

https://doi.org/10.16878/gsuilet.373254
Cited By: 1

Öz

Cette étude examine les impacts des coups militaires du 27 Mai 1960 et du 12 Septembre 1980 sur le cinéma politique en Turquie. Le but de cet article est de fournir une analyse comparative des répercussions cinématographiques des bouleversements politiques, sociaux et économiques survenus à la suite de ces deux événements dramatiques dans le pays. L’analyse se concentre sur les films des deux périodes concernées: les films qui sont considérés comme faisant partie du mouvement socialiste et du ‘cinéma révolutionnaire’ apparus dans le cinéma turc à la suite du coup d’état de 1960 et ceux qui couvrent la période du coup d’état de 1980 ou contiennent des références à celui-ci. L’article se penche tout d’abord sur les traits essentiels des périodes où les films ont été tournés, il procède ensuite à l’analyse qualitative et comparative des films. Les résultats de la recherche révèlent que les films qui portent sur le coup de 1960 et qui s’inscrivent dans la mouvance de réalisme social et du cinéma révolutionnaire possèdent un objectif et un rôle politique tandis que les films portant sur le 12 Septembre sont loin d’être considérés comme des exemples de cinéma politique en tant que genre qui forme l’opinion publique et éveille les consciences.

Anahtar Kelimeler

coup militaire cinéma turc cinéma politique

Kaynakça

  • Algan, N. (1996). 80 Sonrası Türk Sinemasında Estetik ve İdeoloji. 25. Kare, 16, 4-9.
  • Başaran, T. (1990). 12 Eylül Filmleri. Beyazperde Dergisi, 12 Eylül Filmleri Özel Eki. Eylül-Ekim, 11-16.
  • Bostan, E. ve Atam, Z. (2006/2007). Melodramdan Yansıyan 12 Eylül Üzerine Provokatif Düşünceler. Yeni İnsan Yeni Sinema, 18/19, 132-139.
  • Boratav, K. (2000). Yeni Dünya Düzeni Nereye. Ankara: İmge Kitabevi.
  • Daldal, A. (2005). 1960 Darbesi ve Türk Sineması’nda Toplumsal Gerçekçilik. İstanbul: Homer Kitapevi.
  • Demirel, A. (1997/1998). Sinemanın Yok Olmasına Zemin Hazırlayanların, Sinemayı Kurtarmalarını Beklemek Komiktir. Yeni İnsan Yeni Sinema, 4, 113-116.
  • Dorsay, A. (1995). 12 Eylül Yılları ve Sinemamız: 160 Filmle 1980–1990 Arası Türk Sinemasına Bakışlar. İstanbul: İnkılap Kitabevi.
  • Dorsay, A. (2003). Sinema ve Çağımız (3. baskı). İstanbul: Remzi Kitabevi.
  • Dunkrly, J. (1987). Uzun Savaş Salvador’da Diktatörlük ve Devrim (Y. Aldoğan, Çev.). İstanbul: Belge Yayınları.
  • Erkılıç, H. (2009). Düş Şatolarından Çoklu Salonlara Değişen Seyir Kültürü ve Sinema. Kebikeç, 27, 143-162.
  • Esen, Ş. (2000). 80’ler Türkiyesi’nde Sinema (2. baskı). İstanbul: Beta Basım Yayım.
  • Esen, Ş. K. (2007). Türkiye’de Üçüncü Sinema. E. Biryıldız ve Z. Çetin Erus (Ed.), Üçüncü Sinema ve Üçüncü Dünya Sineması içinde (310-354). İstanbul: Es Yayınları.
  • Esen, Ş. K. (2010). Türk Sinemasının Kilometre Taşları (3. baskı). İstanbul: Agora Kitaplığı.
  • Güçhan, G. (1992). Toplumsal Değişme ve Türk Sineması. Ankara: İmge Yayınları.
  • Gürbilek, N. (2004). Kötü Çocuk Türk. İstanbul: Metis.
  • Hiçdurmaz, M. (1997/1998). Türk Sinemasının Gelişimi Surecinde Sinema Emekçilerinin Örgütlenme Sorunları. Yeni İnsan Yeni Sinema, 4, 117-119.
  • İlbuğa, E. U. (2013). 12 Eylül Askeri Darbesi’nin Günümüz Türk Sinemasına Yansımaları: Bornova Bornova ve Çoğunluk Film Örnekleriyle. ETHOS: Felsefe ve Toplumsal Bilimlerde Diyaloglar Dergisi, 6(1), 38-62.

The Impact of the 1960 and 1980 Military Coups on Political Cinema in Turkey

Yıl 2017, Sayı: 27, 153 - 179, 29.12.2017

Veli Boztepe

https://doi.org/10.16878/gsuilet.373254
Cited By: 1

Öz

This paper examines the impact of the 1960 and 1980 military coups on political cinema in Turkey. The aim of the article is to provide a comparative analysis of the cinematic repercussions of the political, social and economic upheavals occurred in the aftermath of these two dramatic events in the country. The analysis focuses upon the films of the two relevant periods: the films which are considered to be part of the social realist and ‘revolutionary cinema’ movements that appeared in Turkish cinema in the wake of the 1960 coup and those which cover the period around 1980 coup or contain references to it. The paper first discusses the main characteristics of the eras when the films were made. Then it analyzes these titles employing the comparative qualitative research method. The research findings reveal that the social realist and ‘revolutionary’ films about the 1960 coup aim to serve political functions and objectives, while those about the 1980 coup can hardly be considered as examples of political cinema as a genre whose distinguishing feature is to inform the public and raise political consciousness among spectators.

Anahtar Kelimeler

military coup Turkish cinema political cinema

Kaynakça

  • Algan, N. (1996). 80 Sonrası Türk Sinemasında Estetik ve İdeoloji. 25. Kare, 16, 4-9.
  • Başaran, T. (1990). 12 Eylül Filmleri. Beyazperde Dergisi, 12 Eylül Filmleri Özel Eki. Eylül-Ekim, 11-16.
  • Bostan, E. ve Atam, Z. (2006/2007). Melodramdan Yansıyan 12 Eylül Üzerine Provokatif Düşünceler. Yeni İnsan Yeni Sinema, 18/19, 132-139.
  • Boratav, K. (2000). Yeni Dünya Düzeni Nereye. Ankara: İmge Kitabevi.
  • Daldal, A. (2005). 1960 Darbesi ve Türk Sineması’nda Toplumsal Gerçekçilik. İstanbul: Homer Kitapevi.
  • Demirel, A. (1997/1998). Sinemanın Yok Olmasına Zemin Hazırlayanların, Sinemayı Kurtarmalarını Beklemek Komiktir. Yeni İnsan Yeni Sinema, 4, 113-116.
  • Dorsay, A. (1995). 12 Eylül Yılları ve Sinemamız: 160 Filmle 1980–1990 Arası Türk Sinemasına Bakışlar. İstanbul: İnkılap Kitabevi.
  • Dorsay, A. (2003). Sinema ve Çağımız (3. baskı). İstanbul: Remzi Kitabevi.
  • Dunkrly, J. (1987). Uzun Savaş Salvador’da Diktatörlük ve Devrim (Y. Aldoğan, Çev.). İstanbul: Belge Yayınları.
  • Erkılıç, H. (2009). Düş Şatolarından Çoklu Salonlara Değişen Seyir Kültürü ve Sinema. Kebikeç, 27, 143-162.
  • Esen, Ş. (2000). 80’ler Türkiyesi’nde Sinema (2. baskı). İstanbul: Beta Basım Yayım.
  • Esen, Ş. K. (2007). Türkiye’de Üçüncü Sinema. E. Biryıldız ve Z. Çetin Erus (Ed.), Üçüncü Sinema ve Üçüncü Dünya Sineması içinde (310-354). İstanbul: Es Yayınları.
  • Esen, Ş. K. (2010). Türk Sinemasının Kilometre Taşları (3. baskı). İstanbul: Agora Kitaplığı.
  • Güçhan, G. (1992). Toplumsal Değişme ve Türk Sineması. Ankara: İmge Yayınları.
  • Gürbilek, N. (2004). Kötü Çocuk Türk. İstanbul: Metis.
  • Hiçdurmaz, M. (1997/1998). Türk Sinemasının Gelişimi Surecinde Sinema Emekçilerinin Örgütlenme Sorunları. Yeni İnsan Yeni Sinema, 4, 117-119.
  • İlbuğa, E. U. (2013). 12 Eylül Askeri Darbesi’nin Günümüz Türk Sinemasına Yansımaları: Bornova Bornova ve Çoğunluk Film Örnekleriyle. ETHOS: Felsefe ve Toplumsal Bilimlerde Diyaloglar Dergisi, 6(1), 38-62.
Toplam 17 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Bölüm Makaleler
Yazarlar

Veli Boztepe

Yayımlanma Tarihi 29 Aralık 2017
Yayımlandığı Sayı Yıl 2017Sayı: 27

Kaynak Göster

APA Boztepe, V. (2017). 1960 ve 1980 Askeri Darbelerinin Türk Siyasal Sinemasına Etkileri. Galatasaray Üniversitesi İletişim Dergisi(27), 153-179. https://doi.org/10.16878/gsuilet.373254

Cited By

“Hadi Be Oğlum” filmindeki baba temsilinin Greimas’a özgü eyleyensel örnekçeyle incelenmesi
RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi
https://doi.org/10.29000/rumelide.1379247
 Kapak Resmi İndir

Creative Commons Lisansı TRDizinlogo_live-e1586763957746.png