Türkiye’deki Kahve ve Mutfak Kültürünün Dönüşümü Üzerinden Küreselleşme Sürecinde Küresel ve Yerel Kültürün Etkileşim ve Eklemlenişi
Öz
Bu çalışma, küreselleşme olgusunun sıkça gündeme geldiği ve kültürel
emperyalizm söylemleri ile eleştirildiği bir dönemde, küresel ve yerelin karşılıklı
etkileşim ve dönüşümle şekillendiğini, mutfak ve kahve kültürü üzerinden
göstermeyi amaçlamaktadır.
Türkiye’nin 1980 sonrası yaşadığı ekonomik ve toplumsal dönüşüm göz
önünde bulundurulduğunda, küreselleşmenin dönüştürücü etkisinin gündelik
yaşam içindeki kültürel pratiklerde de hissedilir olduğunu söylemek mümkündür.
Bu sebeple küresel kapitalizm kurallarıyla şekillenen Türk pazarında, kültürel
unsurlardan yola çıkarak küresel ve yerelin karşılıklı dönüşümünün nasıl
gerçekleştiği sorunsalını ele aldık.
Öncelikle küreselleşme ve kültür kavramlarına değinerek bunların,
önceden de var olan bir sürecin güncel ağlara ve araçlara bağlı yeni görünümü
olduğu sonucuna vardık. Bu bağlamda mutfak ve kahve kültüründe yaşanan
değişmeleri sanayi sonrası toplumun yaşam şartları dönüşümünün tüketime
yansıyan boyutu olarak değerlendirdik. Küreselleşme olgusundaki dönüşüme de
bağlı olarak, yerelin varlığına ihtiyaç duyan bir küresel ve küresel ile dönüşen bir
yerellik olduğu fikrini benimsedik. Ancak bu tamamlayıcılığın kendine özgü bir
kapanma getirdiğini ve dönüşüm ortaya çıkardığını söylemek de mümkündür.
anahtar kelimeler: küreselleşme, küreyerelleşme, kültür, tüketim, sanayi
sonrası toplum, gündelik yaşam, postmodern birey, mutfak kültürü, kahve
kültürü
Anahtar Kelimeler
küreselleşme küreyerelleşme kültür tüketim sanayi sonrası toplum gündelik yaşam postmodern birey mutfak kültürü kahve kültürü
Kaynakça
- AK Mehmet (1998), Firma / Markalarda Kurumsal Kimlik ve İmaj, Reklam, Halkla İlişkiler ve Grafik Sanatlar Dizisi, İstanbul.
- BALİ Rıfat N. (2004), Tarz-ı Hayat’tan Life Style’a Yeni Seçkinler, Yeni Mekânlar, Yeni Yaşamlar, İletişim Yayınları, İstanbul.
- BAUDRILLARD Jean (1970), La société de consommation, Editions Denoel, Paris.
- BELL Daniel (1976), . Vers la Société Post-industrielle, Editions Robert Laffont, Paris.
- BOCOCK Robert (2005), Tüketim, Çev.İrem Kutluk, Dost Kitabevi, Ankara.
- BOLTANSKI Luc ve CHIAPELL O Eve (1999), Le Nouvel Esprit Du Capitalisme, Gallimard, Paris.
- ERDER Necat, KARAOSMANOĞLU Attila, ÇİLİNGİROĞLU Ayhan, SÖNMEZ Attila (Eylül 2003), Planlı Kalkınma Serüveni, 1960’larda Türkiye’de Planlama Deneyimi (Panel), Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul.
- FREITAG Michel (1986), Dialectique et Société 2, Culture, pouvoir, contrôle, les modes formels de reproduction de la société, Editions Saint-Martin, Montréal.
- GIDDENS Anthony (2000), Sosyoloji, Ayraç Yayınevi, Ankara.
- GÖKALP Ziya (2004), Türkçülüğün Esasları, İnkılâp Kitabevi, İstanbul.
- GÜRSOY Deniz (2005), Sohbetin Bahanesi Kahve, Oğlak Yayınları, İstanbul.
- HATTOX Ralph S. (1996), Kahve ve Kahvehaneler Bir Toplumsal İçeceğin Yakındoğu’daki Kökenleri, Çev. Nurettin Elhüseyni, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul.
- KONGAR Emre (1999), 21. Yüzyılda Türkiye, 2000’li Yıllarda Türkiye’nin Toplumsal Yapısı, Remzi Kitabevi, Istanbul.
- LIPOVETSKY Gilles (1989), L’ère du Vide, Essais sur l’individualisme contemporaine, Gallimard, Paris.
- MARDİN Şerif (2005), Türk Modernleşmesi, İletişim Yayınevi, İstanbul.
- McMICHAEL Philip (2003), Food Security and Social Reproduction: Issues and Contradictions, Isabella BAKKER ve Stephen GILL(ed.), Power, Production and Social Reproduction içinde, Palgrave Macmillans, s.169-189.
- PAMUK Şevket (1999), 100 Soruda Osmanlı-Türkiye İktisadi Tarihi 1500- 1914, K Kitaplığı, İstanbul.
- ROBERTSON Roland (1997) “Glocalisation: Time-Space and HomogeneityHeterogeneity” Mike Feahtherstone, Scott Lash, Roland Robertson, Global Modernities içinde, Sage Publications, London, Thousand Oak, New Delhi s.25- 44.
- RITZER George (2000) Büyüsü Bozulmuş Dünyayı Büyülemek, Çev. Şen Süer Kaya, Ayrıntı Yayınları, İstanbul.
- THOMPSON Grahame ve HIRST, Paul (2003), Küreselleşme Sorgulanıyor, Çev.Çağla Erdem, Elif Yücel, Dost Kitabevi Yayınları, Ankara.
- TOMLINSON John (1999), Kültürel Emperyalizm, Çev. E. Zeybekoğlu, Ayrıntı Yayınları, İstanbul.
- TOMLINSON John (2004), Küreselleşme ve Kültür, Çev. Arzu Ekinci, Ayrıntı Yayınları, İstanbu
- ÜNSAL Artun (2005). «La cuisine ottomane turque et le changement culturel: du palais de Topkapı aux palais de couronnes», Semih VANER (Ed.) La Turquie içinde, Fayard, Paris s.643-664.
- AKGÖKÇE Necla (2006), “Bir Kadın Alanı Olarak Mutfak, Şaşaalı Sofraların Ardındaki Emek”, Yemek ve Kültür, Çiya Yayınları, Sayı 6:127-141.
- BAYSAL Ayşe (1993), “Türk Yemek Kültüründe Değişmeler, Beslenme ve Sağlık Yönünden Değerlendirmeler”, Türk Mutfak Kültürü Üzerine Araştırmalar, Türk Halk Kültürünü Araştırma ve Tanıtma Vakfı, Sayı:3:13-26.
- CİGERİM Nevin (2000), “Batı ve Türk Mutfağının Gelişimi, Etkileşimi ve Yiyecek İçecek Hizmetlerinde Türk Mutfağının Yerine Bir Bakış”, Türk Mutfak Kültürü Üzerine Araştırmalar, Türk Halk Kültürünü Araştırma ve Tanıtma Vakfı, Sayı:28:49-61.
- KARAALİ Artemis (2006), “Gıda Katkı Maddeleri”, Yemek ve Kültür, Çiya Yayınları, İstanbul, Sayı 4:95-100.
- KIRAÇ Sabanur (2007) “ Kahveyi artık cezveden değil, zincirden içiyoruz”, Milliyet Cumartesi, 03.02.2007, s.8. “Starbucks, yitirdiği ‘sıcak ruh’u arayacak”, (25.02.2007), Hürriyet, s.13
Öz
Kaynakça
- AK Mehmet (1998), Firma / Markalarda Kurumsal Kimlik ve İmaj, Reklam, Halkla İlişkiler ve Grafik Sanatlar Dizisi, İstanbul.
- BALİ Rıfat N. (2004), Tarz-ı Hayat’tan Life Style’a Yeni Seçkinler, Yeni Mekânlar, Yeni Yaşamlar, İletişim Yayınları, İstanbul.
- BAUDRILLARD Jean (1970), La société de consommation, Editions Denoel, Paris.
- BELL Daniel (1976), . Vers la Société Post-industrielle, Editions Robert Laffont, Paris.
- BOCOCK Robert (2005), Tüketim, Çev.İrem Kutluk, Dost Kitabevi, Ankara.
- BOLTANSKI Luc ve CHIAPELL O Eve (1999), Le Nouvel Esprit Du Capitalisme, Gallimard, Paris.
- ERDER Necat, KARAOSMANOĞLU Attila, ÇİLİNGİROĞLU Ayhan, SÖNMEZ Attila (Eylül 2003), Planlı Kalkınma Serüveni, 1960’larda Türkiye’de Planlama Deneyimi (Panel), Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul.
- FREITAG Michel (1986), Dialectique et Société 2, Culture, pouvoir, contrôle, les modes formels de reproduction de la société, Editions Saint-Martin, Montréal.
- GIDDENS Anthony (2000), Sosyoloji, Ayraç Yayınevi, Ankara.
- GÖKALP Ziya (2004), Türkçülüğün Esasları, İnkılâp Kitabevi, İstanbul.
- GÜRSOY Deniz (2005), Sohbetin Bahanesi Kahve, Oğlak Yayınları, İstanbul.
- HATTOX Ralph S. (1996), Kahve ve Kahvehaneler Bir Toplumsal İçeceğin Yakındoğu’daki Kökenleri, Çev. Nurettin Elhüseyni, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul.
- KONGAR Emre (1999), 21. Yüzyılda Türkiye, 2000’li Yıllarda Türkiye’nin Toplumsal Yapısı, Remzi Kitabevi, Istanbul.
- LIPOVETSKY Gilles (1989), L’ère du Vide, Essais sur l’individualisme contemporaine, Gallimard, Paris.
- MARDİN Şerif (2005), Türk Modernleşmesi, İletişim Yayınevi, İstanbul.
- McMICHAEL Philip (2003), Food Security and Social Reproduction: Issues and Contradictions, Isabella BAKKER ve Stephen GILL(ed.), Power, Production and Social Reproduction içinde, Palgrave Macmillans, s.169-189.
- PAMUK Şevket (1999), 100 Soruda Osmanlı-Türkiye İktisadi Tarihi 1500- 1914, K Kitaplığı, İstanbul.
- ROBERTSON Roland (1997) “Glocalisation: Time-Space and HomogeneityHeterogeneity” Mike Feahtherstone, Scott Lash, Roland Robertson, Global Modernities içinde, Sage Publications, London, Thousand Oak, New Delhi s.25- 44.
- RITZER George (2000) Büyüsü Bozulmuş Dünyayı Büyülemek, Çev. Şen Süer Kaya, Ayrıntı Yayınları, İstanbul.
- THOMPSON Grahame ve HIRST, Paul (2003), Küreselleşme Sorgulanıyor, Çev.Çağla Erdem, Elif Yücel, Dost Kitabevi Yayınları, Ankara.
- TOMLINSON John (1999), Kültürel Emperyalizm, Çev. E. Zeybekoğlu, Ayrıntı Yayınları, İstanbul.
- TOMLINSON John (2004), Küreselleşme ve Kültür, Çev. Arzu Ekinci, Ayrıntı Yayınları, İstanbu
- ÜNSAL Artun (2005). «La cuisine ottomane turque et le changement culturel: du palais de Topkapı aux palais de couronnes», Semih VANER (Ed.) La Turquie içinde, Fayard, Paris s.643-664.
- AKGÖKÇE Necla (2006), “Bir Kadın Alanı Olarak Mutfak, Şaşaalı Sofraların Ardındaki Emek”, Yemek ve Kültür, Çiya Yayınları, Sayı 6:127-141.
- BAYSAL Ayşe (1993), “Türk Yemek Kültüründe Değişmeler, Beslenme ve Sağlık Yönünden Değerlendirmeler”, Türk Mutfak Kültürü Üzerine Araştırmalar, Türk Halk Kültürünü Araştırma ve Tanıtma Vakfı, Sayı:3:13-26.
- CİGERİM Nevin (2000), “Batı ve Türk Mutfağının Gelişimi, Etkileşimi ve Yiyecek İçecek Hizmetlerinde Türk Mutfağının Yerine Bir Bakış”, Türk Mutfak Kültürü Üzerine Araştırmalar, Türk Halk Kültürünü Araştırma ve Tanıtma Vakfı, Sayı:28:49-61.
- KARAALİ Artemis (2006), “Gıda Katkı Maddeleri”, Yemek ve Kültür, Çiya Yayınları, İstanbul, Sayı 4:95-100.
- KIRAÇ Sabanur (2007) “ Kahveyi artık cezveden değil, zincirden içiyoruz”, Milliyet Cumartesi, 03.02.2007, s.8. “Starbucks, yitirdiği ‘sıcak ruh’u arayacak”, (25.02.2007), Hürriyet, s.13
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 24 Ekim 2014 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2012ÖZEL SAYI: 2 (AYNALI LABİRENT: KÜRESELLEŞEN KENTTE TÜKETİM) |
