Öz
Understanding Health LiteracyThis article aims to define and reveal the importance of health literacy by drawing a general framework of the subject. To this end, primarily the concept of health literacy is described and classified, following a discussion of the measurement and evaluation methods; problems encountered in the case of inadequate health literacy and suggestions for improved health literacy are also presented. It has also been emphasized that the development of media literacy will empower the individual who is face to face with a high quantity flow of health information whose accuracy or falsehood is impossible to be questioned. Health literacy is not only about individuals’ understanding of health-related information, but it also covers many important subjects required for positive health outcomes such as evaluation of the acquired information, application of the given treatments, and understanding health care system. As a consequence of inadequate health literacy, variety of problems will be detrimental to health of the individual, such as misunderstanding the health related information and interruption of the treatment, and therefore, it includes many important issues such as ineffective use of the resources allocated to health, and increased costs of treatment. Conducting effective research on the health literacy which has a multi-dimensional structure, trying to find out the most suitable application methods; and also scrutinizing health information which circulates in the media will contribute to the development of health literacy.
Anahtar Kelimeler
health literacy measuring methods in health literacy media literacy health communication
Kaynakça
- BAKER David W. (2006), “The Meaning and the Measure of Health Literacy”, Journal of General Internal Medicine, 21(8): 878-883.
- BERNHARDT Jay M. ve CAMERON Kezie A. (2003), “Accessing, Understanding and Applying Health Communication Messages: The Challenge of Health
- Literacy”, içinde: Thompson Teresa L. vd., Handbook of Health Communication, London, Lawrence Erlbaum Associates: 583-605. BİNARK Mutlu ve GENCEL BEK Mine (2007), Eleştirel Medya Okuryazarlığı. İstanbul, Kalkedon.
- ÇINARLI İnci (2008), Sağlık İletişimi ve Medya, Ankara, Nobel.
- DEWALT Darren A. vd. (2004), “Literacy and Health Outcomes: Systematic
- Review of the Literature, Journal of General Internal Medicine, 19(12):122812
- NUTBEAM Don (2001), “Health Literacy as a Public Health Goal: A Challenge for Contemporary Health Education and Communication Strategies into the 21st Century”, Health Promotion International, 15(3):259-267.
- OSBORNE Helen (2005), Health Literacy from A-Z, USA, Jones and Bartlett.
- PARVANTA vd. (2011), Essentials of Public Health Communication, USA, Jones and Bartlett.
- PARKER Ruth M. vd. (1995), “The Test of Functional Health Literacy in Adults: A New Instrument for Measuring Patients’ Literacy Skills”, Journal of General Internal Medicine, 10(10):537-541.
- PARKER Ruth M. vd. (2003), “Health Literacy: A Policy Challenge For Advancing High-Quality Health Care”, Health Affairs, 22(4):147-153.
- RATZAN Scott C. (2001), “Health Literacy: Communication for the Public Good”. Health Promotion International, 16(2):207-214.
- RUDD Rima E. vd. (1999), “Health and Literacy A Review of Medical and Public Health Literature”, içinde: Annual Review of Adult Learning and Literacy, Vol 1, J. Comings, B. Garners ve C. Smith (ed.), NY, Jossey-Bass, 1: 1-28.
- SCHIAVO Renata (2007), Health Communication: From Theory to Practice. San Fransisco, Jossey-Bass.
- SELDEN C. R. vd. (2000), Health Literacy, USA: US Department of Health and Human Services.
- SEZGİN Deniz (2011), Tıbbileştirilen Yaşam Bireyselleştirilen Sağlık, İstanbul, Ayrıntı.
- THOMAS Richard K. (2006), Health Communication, USA, Springer.
- THOMPSON Teresa L. vd. (2003), Handbook of Health Communication, London, Lawrence Erlbaum.
- TÜRKOĞLU Nurçay (2007), “Okuryazarlıktan Medya Okuryazarlığına: Şifrelerin Ortaklığını Aramak”, Medya Okuryazarlığı, içinde: Nurçay Türkoğlu ve Melda Cinman Şimşek (ed.), İstanbul, Kalemus: 276-283.
- WILLIAMS Mark V. vd. (2002), “The Role of Health Literacy in Patient-Physician Communication”, Fam Med, 34(5): 383-389.
- WRIGHT Kevin B. vd. (2008), Health Communication in the 21st Century, USA, Blackwell.
- ZARCADOOLAS Christina vd. (2005), “Understanding Health Literacy: An Expanded Model”, Health Promotion International, 20(2):195-203.
- ZARCADOOLAS Christina vd. (2006), Advancing Health Literacy, USA, John Wiley and Sons.
Öz
Sağlık okuryazarlığını tanımlamayı ve konunun genel çerçevesini
çizerek önemini ortaya koymayı amaçlayan bu çalışmada ilk olarak, sağlık
okuryazarlığı kavramı açıklanmakta, ardından sağlık okuryazarlığının
sınıflandırılması yapılmakta, ölçme ve değerlendirme yöntemleri ele
alınmakta, ayrıca sağlık okuryazarlığının yetersiz olması durumunda
yaşanan sorunlar ve geliştirilmesi için öneriler sunulmaktadır. Bu noktaların
yanı sıra medya okuryazarlığının geliştirilmesinin, doğruluğu veya yanlışlığı
sorgulanamayan sağlık enformasyonu akışı karşısında bireyin gücünü
arttıracağı da vurgulanmaktadır. Sağlık okuryazarlığı bireylerin sağlıkla
ilgili enformasyonları anlamaları kadar, edindikleri bilgileri değerlendirme,
kendilerine verilen tedavileri uygulama, sağlık sistemini anlama gibi
olumlu sağlık çıktıları için gerekli birçok önemli konuyu kapsamaktadır.
Yetersiz sağlık okuryazarlığına sahip olmak, sağlıkla ilgili enformasyonların
yanlış anlaşılması, tedavinin aksaması gibi birey sağlığı açısından risk teşkil
edecek önemli sonuçlara neden olması kadar, sağlığa ayrılan kaynakların
etkin kullanılmaması, tedavi maliyetlerinin artması gibi birçok konuyu da
içermektedir. Çok boyutlu bir yapıya sahip olan sağlık okuryazarlığı ile ilgili
etkin araştırmalar yürütmek ve en uygun uygulama yöntemlerini bulmaya
çalışmak, medyada dolaşıma giren sağlık enformasyonlarını kontrol etmek
sağlık okuryazarlığının geliştirilmesine katkı sağlayacaktır.
anahtar kelimeler: sağlık okuryazarlığı, sağlık okuryazarlığı ölçme
yöntemleri, medya okuryazarlığı, sağlık iletişimi
Anahtar Kelimeler
sağlık okuryazarlığı sağlık okuryazarlığı ölçme yöntemleri medya okuryazarlığı sağlık iletişimi
Kaynakça
- BAKER David W. (2006), “The Meaning and the Measure of Health Literacy”, Journal of General Internal Medicine, 21(8): 878-883.
- BERNHARDT Jay M. ve CAMERON Kezie A. (2003), “Accessing, Understanding and Applying Health Communication Messages: The Challenge of Health
- Literacy”, içinde: Thompson Teresa L. vd., Handbook of Health Communication, London, Lawrence Erlbaum Associates: 583-605. BİNARK Mutlu ve GENCEL BEK Mine (2007), Eleştirel Medya Okuryazarlığı. İstanbul, Kalkedon.
- ÇINARLI İnci (2008), Sağlık İletişimi ve Medya, Ankara, Nobel.
- DEWALT Darren A. vd. (2004), “Literacy and Health Outcomes: Systematic
- Review of the Literature, Journal of General Internal Medicine, 19(12):122812
- NUTBEAM Don (2001), “Health Literacy as a Public Health Goal: A Challenge for Contemporary Health Education and Communication Strategies into the 21st Century”, Health Promotion International, 15(3):259-267.
- OSBORNE Helen (2005), Health Literacy from A-Z, USA, Jones and Bartlett.
- PARVANTA vd. (2011), Essentials of Public Health Communication, USA, Jones and Bartlett.
- PARKER Ruth M. vd. (1995), “The Test of Functional Health Literacy in Adults: A New Instrument for Measuring Patients’ Literacy Skills”, Journal of General Internal Medicine, 10(10):537-541.
- PARKER Ruth M. vd. (2003), “Health Literacy: A Policy Challenge For Advancing High-Quality Health Care”, Health Affairs, 22(4):147-153.
- RATZAN Scott C. (2001), “Health Literacy: Communication for the Public Good”. Health Promotion International, 16(2):207-214.
- RUDD Rima E. vd. (1999), “Health and Literacy A Review of Medical and Public Health Literature”, içinde: Annual Review of Adult Learning and Literacy, Vol 1, J. Comings, B. Garners ve C. Smith (ed.), NY, Jossey-Bass, 1: 1-28.
- SCHIAVO Renata (2007), Health Communication: From Theory to Practice. San Fransisco, Jossey-Bass.
- SELDEN C. R. vd. (2000), Health Literacy, USA: US Department of Health and Human Services.
- SEZGİN Deniz (2011), Tıbbileştirilen Yaşam Bireyselleştirilen Sağlık, İstanbul, Ayrıntı.
- THOMAS Richard K. (2006), Health Communication, USA, Springer.
- THOMPSON Teresa L. vd. (2003), Handbook of Health Communication, London, Lawrence Erlbaum.
- TÜRKOĞLU Nurçay (2007), “Okuryazarlıktan Medya Okuryazarlığına: Şifrelerin Ortaklığını Aramak”, Medya Okuryazarlığı, içinde: Nurçay Türkoğlu ve Melda Cinman Şimşek (ed.), İstanbul, Kalemus: 276-283.
- WILLIAMS Mark V. vd. (2002), “The Role of Health Literacy in Patient-Physician Communication”, Fam Med, 34(5): 383-389.
- WRIGHT Kevin B. vd. (2008), Health Communication in the 21st Century, USA, Blackwell.
- ZARCADOOLAS Christina vd. (2005), “Understanding Health Literacy: An Expanded Model”, Health Promotion International, 20(2):195-203.
- ZARCADOOLAS Christina vd. (2006), Advancing Health Literacy, USA, John Wiley and Sons.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 27 Ekim 2014 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2013ÖZEL SAYI: 3 (SAĞLIK İLETİŞİMİ) |
