Galatasaray Üniversitesi İletişim Dergisi

Öz

Bu çalışmada kahve, kahvehaneler ve caféler tüketim, tüketim sosyolojisi
ve küreselleşme/küreyerelleşme tartışmaları ekseninde, orta ölçekli bir kent olan
Eskişehir özelinde Starbucks örneğinde kuramsal olarak tartışılmaktadır. Kahve
üretim, tüketim ve bölüşüm ilişkilerine sahip önemli bir tüketim maddesidir.
Kahve ve kahvehane Doğu kültürü ile özdeşleştirilmiş, kahvehaneler Osmanlı’dan
günümüze insanları bir araya getiren sohbet ile bezenmiş bir toplumsallaşma
pratiği ve mekânı olarak işlev görmüştür. Batı’da ise Doğu’dan alınan kahve ve
café kültürü Aydınlanma ve modernleşme süreci ile birlikte kamusal mekânlara
dönüşmüştür. Orta ölçekli bir kent olan Eskişehir son on yılda kentsel dönüşümle
birlikte orta sınıfın çoğaldığı, “küreselleşen” ve “Avrupalılaşan” bir kent
görünümündedir. Eskişehir’de kahve tüketimi son dönemde hızla farklılaşan
dinamiklere sahiptir. Kahvehanelerde ve kafelerde tüketilen Türk kahvesinin
yerini, yerel ve küresel zincirlerde değişik kahve çeşitleri almış ve kahve
tüketiminin kendisi mutenalaşmıştır. Bu mekânlarda kahve tüketmek sınıfsal
olarak ayrışmanın temel gösterenlerinden biri haline gelmiştir. Yerel kahve
zinciri Kahve Dünyası ve küresel kahve zinciri Starbucks bu anlamda değişen,
küreselleşen Eskişehir’de kahve tüketimi bağlamında, yerel-küresel diyalektiğini
görebilmek açısından önemli gözlem alanları oluşturmaktadır.

anahtar kelimeler: kahve, tüketim, küreselleşme, küreyerelleşme,
Starbucks, Kahve Dünyası