Research Article
BibTex RIS Cite

Politik Söylemde Günah Keçisi (Scapegoat) Motifinin İnşası: Orman Yangınlarının İnternet Gazetelerine Yansımaları

Year 2022, Issue: 37, 108 - 135, 30.12.2022

Gizem Orçin

https://doi.org/10.16878/gsuilet.1163064

Abstract

Antik çağda kurban etme, suçlama ve hedef gösterme pratiğinin en eski örneklerinden birisini günah keçisi (scapegoat) kavramı oluşturmaktadır. Modern politikada günah keçisi, kriz anlarında sorumluluk yitiminin paravanı haline gelerek, hakikatin açığa çıkmasını ve gerçek sorumluların bulunmasını güçleştiren bir kurtuluş imgesine dönüşmektedir. Bu makale, modern çağda mistisize edilecek bir kavram olmaktan uzaklaşan günah keçisi motifinin politik aktörler tarafından düşmanlaştırma stratejisine nasıl dönüştüğünü ve politik söylemdeki kullanımını orman yangınları özelinde analiz etmeyi amaçlamaktadır. Türkiye’de 27 Temmuz-12 Ağustos 2021 tarihleri arasında meydana gelen orman yangınları, politik kamplaşmaya ve günah keçisi üretimine elverişli bir kriz anı olarak değerlendirilmektedir. Bu çerçevede, Aydınlık, Sabah ve Yeni Şafak gazetelerinde yer alan politik söylemle inşa edilen haberler, günah keçisi üretimi ve politik alandaki düşmanlık bağlamında politik söylem analizi yöntemiyle incelenecektir. Çalışma, kriz anında günah keçisi söyleminin politik aktörler tarafından çeşitli söylemsel mekanizmalarla meşruluk zemini oluşturduğu bulgusuyla sona ermektedir.

Keywords

günah keçisi orman yangınları politik düşmanlık politik sorumluluk politik söylem

References

  • Achard, P. (1998). “The Construction of Nation and State: Discourse and Social Space”, Political Discourse In Transition In Europe 1989-1991 içinde (191-213). P. A. Chilton, M. V. Ilyin, J. L. Mey. (Ed.). Amsterdam: John Benjamins Publishing Co.
  • Adorno, W. T. ve Horkheimer M. (2010). Aydınlanmanın Diyalektiği. (N.Ülker-E.Öztarhan Karadoğan, Çev.). İstanbul: Kabalcı.
  • Agamben, G. (2013). Kutsal İnsan, Egemen iktidar ve Çıplak Hayat. (İ.Türkmen, Çev.). İstanbul: Ayrıntı.
  • Arendt, H. (1994). İnsanlık Durumu. (B.S.Şener, Çev.). İstanbul: İletişim.
  • Arendt, H. (2012). Kötülüğün Sıradanlığı. (Ö.Çelik, Çev.). İstanbul: Metis. Athamas. Erişim 04.04.2021, http://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Apollod.+1.9.1
  • Aydınlık (30 Temmuz 2021a). 32 saatte 40 orman yangını. Erişim 24.09.2021, https://aydinlik.com.tr/32-saatte-40-orman-yangini-252238-1
  • Aydınlık (06 Ağustos 2021b). Yangınlarda ABD’yi işaret etti: Biden’in senaryosu. Erişim 24.09.2021, https://www.aydinlik.com.tr/haber/yanginlarda-abdyi-isaret-etti-bidenin-senaryosu-253125
  • Aydınlık (06 Ağustos 2021c). Vatan Partisi’nden yangın bozgunculuğuna cevap. Erişim 25.09.2021, https://aydinlik.com.tr/vatan-partisi-nden-yangin-bozgunculuguna-cevap-253130
  • Aydınlık (31 Temmuz 2021d). Ortak şüphe sabotaj. Erişim 24.09.2021, https://www.aydinlik.com.tr/haber/ortak-suphe-sabotaj-252360
  • Aydınlık (03 Ağustos 2021e). HelpTurkey kampanyası: Hedef Türkiye’yi aciz göstermek!. Erişim 25.09.2021, https://www.aydinlik.com.tr/haber/helpturkey-kampanyasi-hedef-turkiyeyi-aciz-gostermek-252705
  • Bauman, Z. (1997). Modernite ve Holocaust. (S. Sertabiboğlu, Çev.). İstanbul: Sarmal Yayınevi.
  • Bauman, Z. (2003). Modernlik ve Müphemlik. (İ.Türkmen, Çev.). İstanbul: Ayrıntı.
  • Bauman, Z. (2011). Postmodern Etik. (A.Türker, Çev.). İstanbul: Ayrıntı.
  • Bauman, Z. (2014). Siyaset Arayışı. (T.Birkan, Çev.). İstanbul: Metis.
  • Başaran, M. (2005). Kurbansal Sunu, Dile Getirilebilir ve Görülebilirin Mantık ve Ekonomileri. İstanbul: Ayrıntı.
  • Bourdieu, P. (2015). Eril Tahakküm. (B.Yılmaz, Çev.). İstanbul: Bağlam. Bremmer, J. N. (2008). Greek Religion and Culture, the Bible and the Ancient Near East. Leiden: Koninklijke Brill.
  • Brown, W. (2010). Tarihten Çıkan Siyaset. (E.Ayhan, Çev.). İstanbul: Metis.
  • Bucher, R. (1957). Blame and Hostility in Disaster. American Journal of Sociology. 62(5), 467–475.
  • Campbell, C. (2011). Scapegoat, A Histoy of Blaming Other People. London: Duckworth Books.
  • Chilton, P. (2004). Analysing Political Discourse. New York: Routledge.
  • Chomsky, N. (1989). Language and Politics. C.Otero, (Ed.) Canada: Black Rosee Books.
  • Cohen, S. (2011). Folk Devils and Moral Panics. New York: Routledge.
  • Cumhuriyet Halk Partisi (2021). 27 Temmuz-12 Ağustos Orman Yangınları Raporu. Ankara.
  • Çelgin, G. (2018). Eski Yunan Türkçe Sözlük. İstanbul: Alfa Basım Yayım.
  • Dawson, D. (2013). Flesh Becomes Word. A Lexicography of The Scapegoat or, The History of An Idea. USA: Michigan State University Press.
  • Dixon-Kennedy, M. (1998). Encyclopedia of Greco-Roman Mythology 1. California: ABC-CLIO, Inc.
  • Edelman, M. J. (1988). Constructing the Political Spectacle. USA: The University of Chicago Press.
  • Eliade, M. ve Couliano, I. P. (1997). Dinler Tarihi Sözlüğü. (A.Erbaş, Çev.). İstanbul: İnsan Yayınları.
  • Ellwood, R. (1999). The Politics of Myth. Albany: State University of New York Press.
  • Erdiken, M. (2012). “Antik Dünyada Thargelia Festivali”. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Arkeoloji Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi.
  • Erginer, G. (1997). Kurban. Kurbanın Kökenleri ve Anadolu’da Kanlı Kurban Ritüelleri. İstanbul: YKY.
  • Fanon, F. (2017). Yeryüzünün Lanetlileri. (Ş.Süer, Çev.). İstanbul: Versus Kitap.
  • Frazer, J. G. (1992). Altın Dal, Dinin ve Folklorün Kökleri II. (M.H. Doğan, Çev.). İstanbul: Payel.
  • Foucault, M. (2012). Bilme İstenci Üzerine Dersler. (K.Eksen, Çev.). İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
  • Giddens, A. (2009). Sociology. (P. W. Sutton, Rev.). UK: Polity Press.
  • Girard, R. (2018). Günah Keçisi. (I.Ergüden, Çev.). İstanbul: Alfa.
  • Girard, R. (2019). Şiddet ve Kutsal. (N.Alpay, Çev.). İstanbul: Alfa.
  • Greenpeace (2021). Madalyonun tek yüzü: İklim krizi ve 2021 Türkiye orman yangınları. Erişim 18.09.2021, https://www.greenpeace.org/turkey/blog/madalyonun-tek-yuzu-iklim-krizi-ve-2021-turkiye-orman-yanginlari/
  • Grimal, P. (2012). Mitoloji Sözlüğü, Yunan ve Roma. (S.Tamgüç, Çev.). İstanbul: Kabalcı.
  • Habermas, J. (2012). ‘Öteki’ Olmak, ‘Öteki’yle Yaşamak. Siyaset Kuramı Yazıları. (İ.Aka, Çev.). İstanbul: YKY
  • Hobbes, T. (2007). Leviathan veya Bir Din ve Dünya Devletinin İçeriği, Biçimi ve Kudreti. (S. Lim, Çev.). İstanbul: YKY.
  • Hubert, H. and Mauss, M. (1981). Sacrifice: Its Nature and Function. W.D. Halss. (Trans.). Chicago: The University of Chicago Press.
  • Kelsey, D. (2017). Media and Affective Mythologies Discourse, Archetypes and Ideology in Contemporary Politics. Switzerland: Palgrave Macmillan.
  • Kluge, A. (2018). Temple of the Scapegoat: Opera Stories. D. Stonecipher, I. Cole and M. Chalmers, (Trans.) New York: New Directions.
  • Lewellen, T. C. (2011). Siyasal Antropoloji. (E.Koca, Çev.). Ankara: Birleşik Yayınevi.
  • Lincoln, B. (1989). Discourse and the Construction of Society. New York: Oxford University Press.
  • Molnar, T. (1988). Twin Powers. Politics and the Sacred. USA: Eerdmans Pub Co.
  • Okyayuz, M. (2014). “Faşizm”, G. Atılgan, E. A. Aytekin (Haz.). Siyaset Bilimi, Kavramlar, İdeolojiler, Disiplinler Arası İlişkiler içinde (409-422). İstanbul: Yordam Kitap.
  • Perera, S. B. (1986). The Scapegoat Complex, Toward a Mythology of Shadow and Guilt. Canada: Inner City Books.
  • Rorty, R. ve Vattimo, G. (2009). Dinin Geleceği. (R.G.Öğdül, Çev.). (S.Zabala, Der.). İstanbul: Ayrıntı.
  • Sabah (30 Temmuz 2021a). Sözcü ve Birgün’ün orman yangını manipülasyonu çöktü!, Erişim 25.09.2021, https://www.sabah.com.tr/gundem/2021/07/30/sozcu-ve-birgunun-orman-yangini-manipulasyonu-coktu
  • Sabah (04 Ağustos 2021b). Muhalefete sert tepki: Siyasi kundakçılık yapmayın. Erişim 25.09.2021, https://www.sabah.com.tr/gundem/2021/08/04/muhalefete-sert-tepki-siyasi-kundakcilik-yapmayin
  • Sabah (05 Ağustos 2021c). Başkan Erdoğan: Orman yangınlarında terör örgütü izi... Erişim 25.09.2021, https://www.sabah.com.tr/gundem/2021/08/04/son-dakika-baskan-erdogandan-a-haber-ve-atv-ortak-yayininda-onemli-aciklamalar?paging=15
  • Sabah (07 Ağustos 2021d). Sosyal medyada organize kara propaganda. Erişim 25.09.2021, https://www.sabah.com.tr/gundem/2021/08/07/sosyal-medyada-organize-kara-propaganda-1628313037
  • Sabah (03 Ağustos 2021e). CHP, HDP ve Emre Kınay’dan TOMA’lı algı operasyonu! EGM’den fotoğraflarla tokat gibi cevap. Erişim 25.09.2021, https://www.sabah.com.tr/gundem/2021/08/03/oyuncu-emre-kinaydan-algi-operasyonu-egm-fotograflari-paylasti
  • Schlesinger, P. (1994). Medya, Devlet ve Ulus. Siyasal Şiddet ve Kolektif Kimlikler, (M.Küçük, Çev.). İstanbul: Ayrıntı.
  • Tangün, Y. A. ve Parlak, İ. (2020). “Politik Söylemin ‘Komplo Teorisi Formu’na Özdeş Sınırları: Kanaat Teknisyeni, Habitus ve İktidar Stratejileri”, Mülkiye Dergisi, 44(2), 287-320.
  • Taylor, C. (2017). Seküler Çağ. (D.Körpe, Çev.). İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
  • Therborn, G. (1989). İktidarın İdeolojisi ve İdeolojinin İktidarı. (İ.Cüre, Çev.). İstanbul: İletişim.
  • Tilly, C. (2009). Kolektif Şiddet Siyaseti. (S.Özel, Çev.). Ankara: Phoenix Yayınevi.
  • TMMOB (2021). Ülkemizin Akdeniz ve Ege Bölgelerinde 28 Temmuz-12 Ağustos 2021 Tarihleri Arasında Meydana Gelen Orman Yangınları Hakkında Ön İnceleme Raporu. Erişim 11.09.2021, https://ormuh.org.tr/uploads/dosya/2_BILIM_KURULU_YANGIN_BASIN_ON_INCELME_RAPORU_25_08_2021%20(1).pdf.
  • Toker-Kılınç, N. (2012). Politika ve Sorumluluk. İstanbul: Birikim.
  • Touraine, A. (2011). Demokrasi Nedir? (O.Kunal, Çev.). İstanbul: YKY.
  • Turner, V. (1999). “Mitos Toplumundan Laik Topluma”, Kültür ve Siyaset içinde (153-163). J. C. Alexander (Ed.). (S.Ayaz, Çev.). İstanbul: Pınar Yayınları.
  • Van Dijk, T.A. (1997). “The Study of Discourse”, Discourse as Structure and Process içinde (1-34). T.Van Dijk (Ed.). London: Sage.
  • Van Dijk, T. A. (2002). “Political discourse and political cognition”, Politics as Text and Talk Analytic Approaches to Political Discourse içinde (203–237). P.Chilton and C. Schäffner (Ed.). Philadelphia: John Benjamins.
  • Van Dijk, T. A. (2010). “Söylem ve İktidar”. (P. Uygun, Çev.). Nefret Suçları ve Nefret Söylemi içinde (9-44). A. Çavdar ve A. B. Yıldırım (Haz.). İstanbul: Uluslararası Hrant Dink Vakfı Yayınları.
  • Yeni Şafak. (03 Ağustos 2021a). Devlet Bahçeli: Yangınları siyasi ranta çevirmek isteyenler gaflet içinde. Erişim 13.10.2021, https://www.yenisafak.com/gundem/devlet-bahceli-yanginlari-siyasi-ranta-cevirmek-isteyenler-gaflet-icinde-3675650
  • Yeni Şafak. (02 Ağustos 2021b). Cumhurbaşkanı Danışmanı İsmail Cesur: Help Turkey etiketini influencer’lar başlattı botlar yaydı. Erişim 13.10.2021, https://www.yenisafak.com/teknoloji/cumhurbaskani-danismani-ismail-cesur-help-turkey-etiketini-influencerlar-baslatti-botlar-yaydi-3675520
  • Yeni Şafak. (02 Ağustos 2021c). Çirkin bir yalan: Kılıçdaroğlu Türkiye’nin içini yakan orman yangınlarını da istismar etti. Erişim 13.10.2021, https://www.yenisafak.com/gundem/cirkin-bir-yalan-kilicdaroglu-turkiyenin-icini-yakan-orman-yanginlarini-da-istismar-etti-3675420
  • Yeni Şafak. (09 Ağustos 2021d). AK Parti Sözcüsü Ömer Çelik: Yangın ateşinin yanına fitne ateşi yakmaya çalıştılar. Erişim 13.10.2021, https://www.yenisafak.com/gundem/ak-parti-sozcusu-omer-celik-yangin-atesinin-yanina-fitne-atesi-yakmaya-calistilar-3676670
  • Yeni Şafak. (03 Ağustos 2021e). Bakan Ersoy'dan Kılıçdaroğlu’na yanıt: İftiralarınıza ısrarla devam ediyorsunuz. Erişim 13.10.2021, https://www.yenisafak.com/gundem/bakan-ersoydan-kilicdarogluna-yanit-iftiralariniza-israrla-devam-ediyorsunuz-3675733

The Construction of the Scapegoat Motif in Political Discourse: The Reflections of Forest Fires on The Internet Newspapers

Year 2022, Issue: 37, 108 - 135, 30.12.2022

Gizem Orçin

https://doi.org/10.16878/gsuilet.1163064

Abstract

In ancient times, the concept of scapegoat is one of the oldest examples of the practice of sacrificing, accusing, and targeting. In the modern political sphere, the scapegoat turns into an image of salvation in times of crisis, becoming a cover for political loss of responsibility, making it difficult to reveal the truth and find the real responsible. This article aims to analyze how the scapegoat motif, which is far from being a concept to be mythicised in the modern age, has turned into an enemy strategy by political actors, and how it is used in political discourse in the context of forest fires. The forest fires in Turkey between 27 July and 12 August 2021 are considered a moment of suitable crisis for political polarization and scapegoat production. In this context, the news that is constructed with political discourse in Aydınlık, Sabah, and Yeni Safak newspapers will be analyzed with the method of political discourse analysis in the context of scapegoat production and hostility in the political sphere. The study ends with the finding that scapegoat discourse in time of crisis constitutes a ground of legitimacy by political actors through various discursive mechanisms.

Keywords

scapegoat forest fires political hostility political responsibility political discourse

References

  • Achard, P. (1998). “The Construction of Nation and State: Discourse and Social Space”, Political Discourse In Transition In Europe 1989-1991 içinde (191-213). P. A. Chilton, M. V. Ilyin, J. L. Mey. (Ed.). Amsterdam: John Benjamins Publishing Co.
  • Adorno, W. T. ve Horkheimer M. (2010). Aydınlanmanın Diyalektiği. (N.Ülker-E.Öztarhan Karadoğan, Çev.). İstanbul: Kabalcı.
  • Agamben, G. (2013). Kutsal İnsan, Egemen iktidar ve Çıplak Hayat. (İ.Türkmen, Çev.). İstanbul: Ayrıntı.
  • Arendt, H. (1994). İnsanlık Durumu. (B.S.Şener, Çev.). İstanbul: İletişim.
  • Arendt, H. (2012). Kötülüğün Sıradanlığı. (Ö.Çelik, Çev.). İstanbul: Metis. Athamas. Erişim 04.04.2021, http://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Apollod.+1.9.1
  • Aydınlık (30 Temmuz 2021a). 32 saatte 40 orman yangını. Erişim 24.09.2021, https://aydinlik.com.tr/32-saatte-40-orman-yangini-252238-1
  • Aydınlık (06 Ağustos 2021b). Yangınlarda ABD’yi işaret etti: Biden’in senaryosu. Erişim 24.09.2021, https://www.aydinlik.com.tr/haber/yanginlarda-abdyi-isaret-etti-bidenin-senaryosu-253125
  • Aydınlık (06 Ağustos 2021c). Vatan Partisi’nden yangın bozgunculuğuna cevap. Erişim 25.09.2021, https://aydinlik.com.tr/vatan-partisi-nden-yangin-bozgunculuguna-cevap-253130
  • Aydınlık (31 Temmuz 2021d). Ortak şüphe sabotaj. Erişim 24.09.2021, https://www.aydinlik.com.tr/haber/ortak-suphe-sabotaj-252360
  • Aydınlık (03 Ağustos 2021e). HelpTurkey kampanyası: Hedef Türkiye’yi aciz göstermek!. Erişim 25.09.2021, https://www.aydinlik.com.tr/haber/helpturkey-kampanyasi-hedef-turkiyeyi-aciz-gostermek-252705
  • Bauman, Z. (1997). Modernite ve Holocaust. (S. Sertabiboğlu, Çev.). İstanbul: Sarmal Yayınevi.
  • Bauman, Z. (2003). Modernlik ve Müphemlik. (İ.Türkmen, Çev.). İstanbul: Ayrıntı.
  • Bauman, Z. (2011). Postmodern Etik. (A.Türker, Çev.). İstanbul: Ayrıntı.
  • Bauman, Z. (2014). Siyaset Arayışı. (T.Birkan, Çev.). İstanbul: Metis.
  • Başaran, M. (2005). Kurbansal Sunu, Dile Getirilebilir ve Görülebilirin Mantık ve Ekonomileri. İstanbul: Ayrıntı.
  • Bourdieu, P. (2015). Eril Tahakküm. (B.Yılmaz, Çev.). İstanbul: Bağlam. Bremmer, J. N. (2008). Greek Religion and Culture, the Bible and the Ancient Near East. Leiden: Koninklijke Brill.
  • Brown, W. (2010). Tarihten Çıkan Siyaset. (E.Ayhan, Çev.). İstanbul: Metis.
  • Bucher, R. (1957). Blame and Hostility in Disaster. American Journal of Sociology. 62(5), 467–475.
  • Campbell, C. (2011). Scapegoat, A Histoy of Blaming Other People. London: Duckworth Books.
  • Chilton, P. (2004). Analysing Political Discourse. New York: Routledge.
  • Chomsky, N. (1989). Language and Politics. C.Otero, (Ed.) Canada: Black Rosee Books.
  • Cohen, S. (2011). Folk Devils and Moral Panics. New York: Routledge.
  • Cumhuriyet Halk Partisi (2021). 27 Temmuz-12 Ağustos Orman Yangınları Raporu. Ankara.
  • Çelgin, G. (2018). Eski Yunan Türkçe Sözlük. İstanbul: Alfa Basım Yayım.
  • Dawson, D. (2013). Flesh Becomes Word. A Lexicography of The Scapegoat or, The History of An Idea. USA: Michigan State University Press.
  • Dixon-Kennedy, M. (1998). Encyclopedia of Greco-Roman Mythology 1. California: ABC-CLIO, Inc.
  • Edelman, M. J. (1988). Constructing the Political Spectacle. USA: The University of Chicago Press.
  • Eliade, M. ve Couliano, I. P. (1997). Dinler Tarihi Sözlüğü. (A.Erbaş, Çev.). İstanbul: İnsan Yayınları.
  • Ellwood, R. (1999). The Politics of Myth. Albany: State University of New York Press.
  • Erdiken, M. (2012). “Antik Dünyada Thargelia Festivali”. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Arkeoloji Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi.
  • Erginer, G. (1997). Kurban. Kurbanın Kökenleri ve Anadolu’da Kanlı Kurban Ritüelleri. İstanbul: YKY.
  • Fanon, F. (2017). Yeryüzünün Lanetlileri. (Ş.Süer, Çev.). İstanbul: Versus Kitap.
  • Frazer, J. G. (1992). Altın Dal, Dinin ve Folklorün Kökleri II. (M.H. Doğan, Çev.). İstanbul: Payel.
  • Foucault, M. (2012). Bilme İstenci Üzerine Dersler. (K.Eksen, Çev.). İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
  • Giddens, A. (2009). Sociology. (P. W. Sutton, Rev.). UK: Polity Press.
  • Girard, R. (2018). Günah Keçisi. (I.Ergüden, Çev.). İstanbul: Alfa.
  • Girard, R. (2019). Şiddet ve Kutsal. (N.Alpay, Çev.). İstanbul: Alfa.
  • Greenpeace (2021). Madalyonun tek yüzü: İklim krizi ve 2021 Türkiye orman yangınları. Erişim 18.09.2021, https://www.greenpeace.org/turkey/blog/madalyonun-tek-yuzu-iklim-krizi-ve-2021-turkiye-orman-yanginlari/
  • Grimal, P. (2012). Mitoloji Sözlüğü, Yunan ve Roma. (S.Tamgüç, Çev.). İstanbul: Kabalcı.
  • Habermas, J. (2012). ‘Öteki’ Olmak, ‘Öteki’yle Yaşamak. Siyaset Kuramı Yazıları. (İ.Aka, Çev.). İstanbul: YKY
  • Hobbes, T. (2007). Leviathan veya Bir Din ve Dünya Devletinin İçeriği, Biçimi ve Kudreti. (S. Lim, Çev.). İstanbul: YKY.
  • Hubert, H. and Mauss, M. (1981). Sacrifice: Its Nature and Function. W.D. Halss. (Trans.). Chicago: The University of Chicago Press.
  • Kelsey, D. (2017). Media and Affective Mythologies Discourse, Archetypes and Ideology in Contemporary Politics. Switzerland: Palgrave Macmillan.
  • Kluge, A. (2018). Temple of the Scapegoat: Opera Stories. D. Stonecipher, I. Cole and M. Chalmers, (Trans.) New York: New Directions.
  • Lewellen, T. C. (2011). Siyasal Antropoloji. (E.Koca, Çev.). Ankara: Birleşik Yayınevi.
  • Lincoln, B. (1989). Discourse and the Construction of Society. New York: Oxford University Press.
  • Molnar, T. (1988). Twin Powers. Politics and the Sacred. USA: Eerdmans Pub Co.
  • Okyayuz, M. (2014). “Faşizm”, G. Atılgan, E. A. Aytekin (Haz.). Siyaset Bilimi, Kavramlar, İdeolojiler, Disiplinler Arası İlişkiler içinde (409-422). İstanbul: Yordam Kitap.
  • Perera, S. B. (1986). The Scapegoat Complex, Toward a Mythology of Shadow and Guilt. Canada: Inner City Books.
  • Rorty, R. ve Vattimo, G. (2009). Dinin Geleceği. (R.G.Öğdül, Çev.). (S.Zabala, Der.). İstanbul: Ayrıntı.
  • Sabah (30 Temmuz 2021a). Sözcü ve Birgün’ün orman yangını manipülasyonu çöktü!, Erişim 25.09.2021, https://www.sabah.com.tr/gundem/2021/07/30/sozcu-ve-birgunun-orman-yangini-manipulasyonu-coktu
  • Sabah (04 Ağustos 2021b). Muhalefete sert tepki: Siyasi kundakçılık yapmayın. Erişim 25.09.2021, https://www.sabah.com.tr/gundem/2021/08/04/muhalefete-sert-tepki-siyasi-kundakcilik-yapmayin
  • Sabah (05 Ağustos 2021c). Başkan Erdoğan: Orman yangınlarında terör örgütü izi... Erişim 25.09.2021, https://www.sabah.com.tr/gundem/2021/08/04/son-dakika-baskan-erdogandan-a-haber-ve-atv-ortak-yayininda-onemli-aciklamalar?paging=15
  • Sabah (07 Ağustos 2021d). Sosyal medyada organize kara propaganda. Erişim 25.09.2021, https://www.sabah.com.tr/gundem/2021/08/07/sosyal-medyada-organize-kara-propaganda-1628313037
  • Sabah (03 Ağustos 2021e). CHP, HDP ve Emre Kınay’dan TOMA’lı algı operasyonu! EGM’den fotoğraflarla tokat gibi cevap. Erişim 25.09.2021, https://www.sabah.com.tr/gundem/2021/08/03/oyuncu-emre-kinaydan-algi-operasyonu-egm-fotograflari-paylasti
  • Schlesinger, P. (1994). Medya, Devlet ve Ulus. Siyasal Şiddet ve Kolektif Kimlikler, (M.Küçük, Çev.). İstanbul: Ayrıntı.
  • Tangün, Y. A. ve Parlak, İ. (2020). “Politik Söylemin ‘Komplo Teorisi Formu’na Özdeş Sınırları: Kanaat Teknisyeni, Habitus ve İktidar Stratejileri”, Mülkiye Dergisi, 44(2), 287-320.
  • Taylor, C. (2017). Seküler Çağ. (D.Körpe, Çev.). İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
  • Therborn, G. (1989). İktidarın İdeolojisi ve İdeolojinin İktidarı. (İ.Cüre, Çev.). İstanbul: İletişim.
  • Tilly, C. (2009). Kolektif Şiddet Siyaseti. (S.Özel, Çev.). Ankara: Phoenix Yayınevi.
  • TMMOB (2021). Ülkemizin Akdeniz ve Ege Bölgelerinde 28 Temmuz-12 Ağustos 2021 Tarihleri Arasında Meydana Gelen Orman Yangınları Hakkında Ön İnceleme Raporu. Erişim 11.09.2021, https://ormuh.org.tr/uploads/dosya/2_BILIM_KURULU_YANGIN_BASIN_ON_INCELME_RAPORU_25_08_2021%20(1).pdf.
  • Toker-Kılınç, N. (2012). Politika ve Sorumluluk. İstanbul: Birikim.
  • Touraine, A. (2011). Demokrasi Nedir? (O.Kunal, Çev.). İstanbul: YKY.
  • Turner, V. (1999). “Mitos Toplumundan Laik Topluma”, Kültür ve Siyaset içinde (153-163). J. C. Alexander (Ed.). (S.Ayaz, Çev.). İstanbul: Pınar Yayınları.
  • Van Dijk, T.A. (1997). “The Study of Discourse”, Discourse as Structure and Process içinde (1-34). T.Van Dijk (Ed.). London: Sage.
  • Van Dijk, T. A. (2002). “Political discourse and political cognition”, Politics as Text and Talk Analytic Approaches to Political Discourse içinde (203–237). P.Chilton and C. Schäffner (Ed.). Philadelphia: John Benjamins.
  • Van Dijk, T. A. (2010). “Söylem ve İktidar”. (P. Uygun, Çev.). Nefret Suçları ve Nefret Söylemi içinde (9-44). A. Çavdar ve A. B. Yıldırım (Haz.). İstanbul: Uluslararası Hrant Dink Vakfı Yayınları.
  • Yeni Şafak. (03 Ağustos 2021a). Devlet Bahçeli: Yangınları siyasi ranta çevirmek isteyenler gaflet içinde. Erişim 13.10.2021, https://www.yenisafak.com/gundem/devlet-bahceli-yanginlari-siyasi-ranta-cevirmek-isteyenler-gaflet-icinde-3675650
  • Yeni Şafak. (02 Ağustos 2021b). Cumhurbaşkanı Danışmanı İsmail Cesur: Help Turkey etiketini influencer’lar başlattı botlar yaydı. Erişim 13.10.2021, https://www.yenisafak.com/teknoloji/cumhurbaskani-danismani-ismail-cesur-help-turkey-etiketini-influencerlar-baslatti-botlar-yaydi-3675520
  • Yeni Şafak. (02 Ağustos 2021c). Çirkin bir yalan: Kılıçdaroğlu Türkiye’nin içini yakan orman yangınlarını da istismar etti. Erişim 13.10.2021, https://www.yenisafak.com/gundem/cirkin-bir-yalan-kilicdaroglu-turkiyenin-icini-yakan-orman-yanginlarini-da-istismar-etti-3675420
  • Yeni Şafak. (09 Ağustos 2021d). AK Parti Sözcüsü Ömer Çelik: Yangın ateşinin yanına fitne ateşi yakmaya çalıştılar. Erişim 13.10.2021, https://www.yenisafak.com/gundem/ak-parti-sozcusu-omer-celik-yangin-atesinin-yanina-fitne-atesi-yakmaya-calistilar-3676670
  • Yeni Şafak. (03 Ağustos 2021e). Bakan Ersoy'dan Kılıçdaroğlu’na yanıt: İftiralarınıza ısrarla devam ediyorsunuz. Erişim 13.10.2021, https://www.yenisafak.com/gundem/bakan-ersoydan-kilicdarogluna-yanit-iftiralariniza-israrla-devam-ediyorsunuz-3675733

La Construction du motif de « bouc émissaire » dans le discours politique : réflexions sur les incendies de forêt dans les médias sur Internet

Year 2022, Issue: 37, 108 - 135, 30.12.2022

Gizem Orçin

https://doi.org/10.16878/gsuilet.1163064

Abstract

Dans les temps anciens, le bouc émissaire constitue l'un des exemples les plus anciens de la pratique du sacrifice, de l'accusation et du ciblage. Dans la politique moderne, le bouc émissaire devient une raison de perte de responsabilité dans les moments de crise, se transformant en une image de salut qui rend difficile la révélation de la vérité et la recherche de vrais responsables. Cet article vise à analyser comment le motif du bouc émissaire, qui est loin d'être un concept à mysticiser à l'époque moderne, s'est transformé en une stratégie hostile utilisée par des acteurs politiques, et aussi comment ce dernier est utilisé dans le discours politique dans le contexte des incendies de forêt. Les incendies de forêt en Turquie entre le 27 juillet et le 12 août 2021 sont considérés comme un moment de crise propice à la polarisation politique et à la production de boucs émissaires. Dans ce contexte, les nouvelles construites par le discours politique figurant dans les journaux Aydınlık, Sabah et Yeni Safak seront analysées selon la méthode d'analyse du discours politique dans le contexte de production de boucs émissaires et d'hostilité dans le domaine politique. L'étude conclut par le constat suivant : le discours de bouc émissaire en temps de crise constitue un terrain de légitimité pour des acteurs politiques à travers divers mécanismes discursifs.

Keywords

bouc émissaire feux de forêt hostilité politique responsabilité politique discours politique

References

  • Achard, P. (1998). “The Construction of Nation and State: Discourse and Social Space”, Political Discourse In Transition In Europe 1989-1991 içinde (191-213). P. A. Chilton, M. V. Ilyin, J. L. Mey. (Ed.). Amsterdam: John Benjamins Publishing Co.
  • Adorno, W. T. ve Horkheimer M. (2010). Aydınlanmanın Diyalektiği. (N.Ülker-E.Öztarhan Karadoğan, Çev.). İstanbul: Kabalcı.
  • Agamben, G. (2013). Kutsal İnsan, Egemen iktidar ve Çıplak Hayat. (İ.Türkmen, Çev.). İstanbul: Ayrıntı.
  • Arendt, H. (1994). İnsanlık Durumu. (B.S.Şener, Çev.). İstanbul: İletişim.
  • Arendt, H. (2012). Kötülüğün Sıradanlığı. (Ö.Çelik, Çev.). İstanbul: Metis. Athamas. Erişim 04.04.2021, http://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Apollod.+1.9.1
  • Aydınlık (30 Temmuz 2021a). 32 saatte 40 orman yangını. Erişim 24.09.2021, https://aydinlik.com.tr/32-saatte-40-orman-yangini-252238-1
  • Aydınlık (06 Ağustos 2021b). Yangınlarda ABD’yi işaret etti: Biden’in senaryosu. Erişim 24.09.2021, https://www.aydinlik.com.tr/haber/yanginlarda-abdyi-isaret-etti-bidenin-senaryosu-253125
  • Aydınlık (06 Ağustos 2021c). Vatan Partisi’nden yangın bozgunculuğuna cevap. Erişim 25.09.2021, https://aydinlik.com.tr/vatan-partisi-nden-yangin-bozgunculuguna-cevap-253130
  • Aydınlık (31 Temmuz 2021d). Ortak şüphe sabotaj. Erişim 24.09.2021, https://www.aydinlik.com.tr/haber/ortak-suphe-sabotaj-252360
  • Aydınlık (03 Ağustos 2021e). HelpTurkey kampanyası: Hedef Türkiye’yi aciz göstermek!. Erişim 25.09.2021, https://www.aydinlik.com.tr/haber/helpturkey-kampanyasi-hedef-turkiyeyi-aciz-gostermek-252705
  • Bauman, Z. (1997). Modernite ve Holocaust. (S. Sertabiboğlu, Çev.). İstanbul: Sarmal Yayınevi.
  • Bauman, Z. (2003). Modernlik ve Müphemlik. (İ.Türkmen, Çev.). İstanbul: Ayrıntı.
  • Bauman, Z. (2011). Postmodern Etik. (A.Türker, Çev.). İstanbul: Ayrıntı.
  • Bauman, Z. (2014). Siyaset Arayışı. (T.Birkan, Çev.). İstanbul: Metis.
  • Başaran, M. (2005). Kurbansal Sunu, Dile Getirilebilir ve Görülebilirin Mantık ve Ekonomileri. İstanbul: Ayrıntı.
  • Bourdieu, P. (2015). Eril Tahakküm. (B.Yılmaz, Çev.). İstanbul: Bağlam. Bremmer, J. N. (2008). Greek Religion and Culture, the Bible and the Ancient Near East. Leiden: Koninklijke Brill.
  • Brown, W. (2010). Tarihten Çıkan Siyaset. (E.Ayhan, Çev.). İstanbul: Metis.
  • Bucher, R. (1957). Blame and Hostility in Disaster. American Journal of Sociology. 62(5), 467–475.
  • Campbell, C. (2011). Scapegoat, A Histoy of Blaming Other People. London: Duckworth Books.
  • Chilton, P. (2004). Analysing Political Discourse. New York: Routledge.
  • Chomsky, N. (1989). Language and Politics. C.Otero, (Ed.) Canada: Black Rosee Books.
  • Cohen, S. (2011). Folk Devils and Moral Panics. New York: Routledge.
  • Cumhuriyet Halk Partisi (2021). 27 Temmuz-12 Ağustos Orman Yangınları Raporu. Ankara.
  • Çelgin, G. (2018). Eski Yunan Türkçe Sözlük. İstanbul: Alfa Basım Yayım.
  • Dawson, D. (2013). Flesh Becomes Word. A Lexicography of The Scapegoat or, The History of An Idea. USA: Michigan State University Press.
  • Dixon-Kennedy, M. (1998). Encyclopedia of Greco-Roman Mythology 1. California: ABC-CLIO, Inc.
  • Edelman, M. J. (1988). Constructing the Political Spectacle. USA: The University of Chicago Press.
  • Eliade, M. ve Couliano, I. P. (1997). Dinler Tarihi Sözlüğü. (A.Erbaş, Çev.). İstanbul: İnsan Yayınları.
  • Ellwood, R. (1999). The Politics of Myth. Albany: State University of New York Press.
  • Erdiken, M. (2012). “Antik Dünyada Thargelia Festivali”. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Arkeoloji Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi.
  • Erginer, G. (1997). Kurban. Kurbanın Kökenleri ve Anadolu’da Kanlı Kurban Ritüelleri. İstanbul: YKY.
  • Fanon, F. (2017). Yeryüzünün Lanetlileri. (Ş.Süer, Çev.). İstanbul: Versus Kitap.
  • Frazer, J. G. (1992). Altın Dal, Dinin ve Folklorün Kökleri II. (M.H. Doğan, Çev.). İstanbul: Payel.
  • Foucault, M. (2012). Bilme İstenci Üzerine Dersler. (K.Eksen, Çev.). İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
  • Giddens, A. (2009). Sociology. (P. W. Sutton, Rev.). UK: Polity Press.
  • Girard, R. (2018). Günah Keçisi. (I.Ergüden, Çev.). İstanbul: Alfa.
  • Girard, R. (2019). Şiddet ve Kutsal. (N.Alpay, Çev.). İstanbul: Alfa.
  • Greenpeace (2021). Madalyonun tek yüzü: İklim krizi ve 2021 Türkiye orman yangınları. Erişim 18.09.2021, https://www.greenpeace.org/turkey/blog/madalyonun-tek-yuzu-iklim-krizi-ve-2021-turkiye-orman-yanginlari/
  • Grimal, P. (2012). Mitoloji Sözlüğü, Yunan ve Roma. (S.Tamgüç, Çev.). İstanbul: Kabalcı.
  • Habermas, J. (2012). ‘Öteki’ Olmak, ‘Öteki’yle Yaşamak. Siyaset Kuramı Yazıları. (İ.Aka, Çev.). İstanbul: YKY
  • Hobbes, T. (2007). Leviathan veya Bir Din ve Dünya Devletinin İçeriği, Biçimi ve Kudreti. (S. Lim, Çev.). İstanbul: YKY.
  • Hubert, H. and Mauss, M. (1981). Sacrifice: Its Nature and Function. W.D. Halss. (Trans.). Chicago: The University of Chicago Press.
  • Kelsey, D. (2017). Media and Affective Mythologies Discourse, Archetypes and Ideology in Contemporary Politics. Switzerland: Palgrave Macmillan.
  • Kluge, A. (2018). Temple of the Scapegoat: Opera Stories. D. Stonecipher, I. Cole and M. Chalmers, (Trans.) New York: New Directions.
  • Lewellen, T. C. (2011). Siyasal Antropoloji. (E.Koca, Çev.). Ankara: Birleşik Yayınevi.
  • Lincoln, B. (1989). Discourse and the Construction of Society. New York: Oxford University Press.
  • Molnar, T. (1988). Twin Powers. Politics and the Sacred. USA: Eerdmans Pub Co.
  • Okyayuz, M. (2014). “Faşizm”, G. Atılgan, E. A. Aytekin (Haz.). Siyaset Bilimi, Kavramlar, İdeolojiler, Disiplinler Arası İlişkiler içinde (409-422). İstanbul: Yordam Kitap.
  • Perera, S. B. (1986). The Scapegoat Complex, Toward a Mythology of Shadow and Guilt. Canada: Inner City Books.
  • Rorty, R. ve Vattimo, G. (2009). Dinin Geleceği. (R.G.Öğdül, Çev.). (S.Zabala, Der.). İstanbul: Ayrıntı.
  • Sabah (30 Temmuz 2021a). Sözcü ve Birgün’ün orman yangını manipülasyonu çöktü!, Erişim 25.09.2021, https://www.sabah.com.tr/gundem/2021/07/30/sozcu-ve-birgunun-orman-yangini-manipulasyonu-coktu
  • Sabah (04 Ağustos 2021b). Muhalefete sert tepki: Siyasi kundakçılık yapmayın. Erişim 25.09.2021, https://www.sabah.com.tr/gundem/2021/08/04/muhalefete-sert-tepki-siyasi-kundakcilik-yapmayin
  • Sabah (05 Ağustos 2021c). Başkan Erdoğan: Orman yangınlarında terör örgütü izi... Erişim 25.09.2021, https://www.sabah.com.tr/gundem/2021/08/04/son-dakika-baskan-erdogandan-a-haber-ve-atv-ortak-yayininda-onemli-aciklamalar?paging=15
  • Sabah (07 Ağustos 2021d). Sosyal medyada organize kara propaganda. Erişim 25.09.2021, https://www.sabah.com.tr/gundem/2021/08/07/sosyal-medyada-organize-kara-propaganda-1628313037
  • Sabah (03 Ağustos 2021e). CHP, HDP ve Emre Kınay’dan TOMA’lı algı operasyonu! EGM’den fotoğraflarla tokat gibi cevap. Erişim 25.09.2021, https://www.sabah.com.tr/gundem/2021/08/03/oyuncu-emre-kinaydan-algi-operasyonu-egm-fotograflari-paylasti
  • Schlesinger, P. (1994). Medya, Devlet ve Ulus. Siyasal Şiddet ve Kolektif Kimlikler, (M.Küçük, Çev.). İstanbul: Ayrıntı.
  • Tangün, Y. A. ve Parlak, İ. (2020). “Politik Söylemin ‘Komplo Teorisi Formu’na Özdeş Sınırları: Kanaat Teknisyeni, Habitus ve İktidar Stratejileri”, Mülkiye Dergisi, 44(2), 287-320.
  • Taylor, C. (2017). Seküler Çağ. (D.Körpe, Çev.). İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
  • Therborn, G. (1989). İktidarın İdeolojisi ve İdeolojinin İktidarı. (İ.Cüre, Çev.). İstanbul: İletişim.
  • Tilly, C. (2009). Kolektif Şiddet Siyaseti. (S.Özel, Çev.). Ankara: Phoenix Yayınevi.
  • TMMOB (2021). Ülkemizin Akdeniz ve Ege Bölgelerinde 28 Temmuz-12 Ağustos 2021 Tarihleri Arasında Meydana Gelen Orman Yangınları Hakkında Ön İnceleme Raporu. Erişim 11.09.2021, https://ormuh.org.tr/uploads/dosya/2_BILIM_KURULU_YANGIN_BASIN_ON_INCELME_RAPORU_25_08_2021%20(1).pdf.
  • Toker-Kılınç, N. (2012). Politika ve Sorumluluk. İstanbul: Birikim.
  • Touraine, A. (2011). Demokrasi Nedir? (O.Kunal, Çev.). İstanbul: YKY.
  • Turner, V. (1999). “Mitos Toplumundan Laik Topluma”, Kültür ve Siyaset içinde (153-163). J. C. Alexander (Ed.). (S.Ayaz, Çev.). İstanbul: Pınar Yayınları.
  • Van Dijk, T.A. (1997). “The Study of Discourse”, Discourse as Structure and Process içinde (1-34). T.Van Dijk (Ed.). London: Sage.
  • Van Dijk, T. A. (2002). “Political discourse and political cognition”, Politics as Text and Talk Analytic Approaches to Political Discourse içinde (203–237). P.Chilton and C. Schäffner (Ed.). Philadelphia: John Benjamins.
  • Van Dijk, T. A. (2010). “Söylem ve İktidar”. (P. Uygun, Çev.). Nefret Suçları ve Nefret Söylemi içinde (9-44). A. Çavdar ve A. B. Yıldırım (Haz.). İstanbul: Uluslararası Hrant Dink Vakfı Yayınları.
  • Yeni Şafak. (03 Ağustos 2021a). Devlet Bahçeli: Yangınları siyasi ranta çevirmek isteyenler gaflet içinde. Erişim 13.10.2021, https://www.yenisafak.com/gundem/devlet-bahceli-yanginlari-siyasi-ranta-cevirmek-isteyenler-gaflet-icinde-3675650
  • Yeni Şafak. (02 Ağustos 2021b). Cumhurbaşkanı Danışmanı İsmail Cesur: Help Turkey etiketini influencer’lar başlattı botlar yaydı. Erişim 13.10.2021, https://www.yenisafak.com/teknoloji/cumhurbaskani-danismani-ismail-cesur-help-turkey-etiketini-influencerlar-baslatti-botlar-yaydi-3675520
  • Yeni Şafak. (02 Ağustos 2021c). Çirkin bir yalan: Kılıçdaroğlu Türkiye’nin içini yakan orman yangınlarını da istismar etti. Erişim 13.10.2021, https://www.yenisafak.com/gundem/cirkin-bir-yalan-kilicdaroglu-turkiyenin-icini-yakan-orman-yanginlarini-da-istismar-etti-3675420
  • Yeni Şafak. (09 Ağustos 2021d). AK Parti Sözcüsü Ömer Çelik: Yangın ateşinin yanına fitne ateşi yakmaya çalıştılar. Erişim 13.10.2021, https://www.yenisafak.com/gundem/ak-parti-sozcusu-omer-celik-yangin-atesinin-yanina-fitne-atesi-yakmaya-calistilar-3676670
  • Yeni Şafak. (03 Ağustos 2021e). Bakan Ersoy'dan Kılıçdaroğlu’na yanıt: İftiralarınıza ısrarla devam ediyorsunuz. Erişim 13.10.2021, https://www.yenisafak.com/gundem/bakan-ersoydan-kilicdarogluna-yanit-iftiralariniza-israrla-devam-ediyorsunuz-3675733
There are 72 citations in total.

Details

Primary Language Turkish
Journal Section Articles
Authors

Gizem Orçin 0000-0002-2740-7236

Early Pub Date December 30, 2022
Publication Date December 30, 2022
Acceptance Date December 22, 2022
Published in Issue Year 2022Issue: 37

Cite

APA Orçin, G. (2022). Politik Söylemde Günah Keçisi (Scapegoat) Motifinin İnşası: Orman Yangınlarının İnternet Gazetelerine Yansımaları. Galatasaray Üniversitesi İletişim Dergisi(37), 108-135. https://doi.org/10.16878/gsuilet.1163064
 Download Cover Image

Creative Commons LisansıTRDizinlogo_live-e1586763957746.png