Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

Radyo ve Televizyon Üst Kurulu’nun 2024-2025 Arasında Verdiği Cezaların Basın/İletişim Özgürlüğü Çerçevesinde Değerlendirilmesi

Yıl 2025, Sayı: 43, 35 - 62, 25.12.2025

Vahdet Mesut Ayan

Öz

Bu çalışma, Radyo ve Televizyon Üst Kurulu’nun (RTÜK) 1 Nisan 2024-30 Haziran 2025 tarihleri arasında medya kuruluşlarına uyguladığı yaptırımları incelemektedir. Son yıllarda RTÜK’ün özellikle televizyon kanallarına uyguladığı cezalar kamuoyunun gündemine gelmektedir. Çalışma buradan hareketle RTÜK’ün yaptırımlarını basın/iletişim özgürlüğü çerçevesi içinde açıklamayı amaçlamaktadır. Yaptırımları bu kapsamda değerlendiren herhangi bir akademik çalışma bulunmamaktadır. Mevcut araştırmada, RTÜK’ün yıllık faaliyet raporları, toplantı tutanakları ve RTÜK yöneticilerinin söylemleri incelenmiş, elde edilen veriler basın/iletişim özgürlüğü ekseninde değerlendirilmiştir. Manuel içerik analizi ile RTÜK’ün web sitesinde yayımlanan faaliyet raporları ve toplantı tutanaklarındaki yaptırımlar kodlanmıştır. Kodlama sonucu kaydedilen verilerden elde edilen sonuçlar şunlardır: İdari para cezası, RTÜK’ün en fazla uyguladığı yaptırımdır. Para cezası, çoğunlukla iktidara mesafeli yayın organlarına verilmiştir. Program durdurma ve geçici yayın durdurma cezalarında da iktidara mesafeli yayın kuruluşları ön sıradadır. Bu veriler, RTÜK’ün yaptırımlarının basın/iletişim özgürlüğünü kısıtladığını ortaya çıkarmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Radyo ve Televizyon Üst Kurulu (RTÜK) basın/iletişim özgürlüğü idari para cezaları yayın durdurma

Kaynakça

  • Akgül, A. (2023). Radyo ve Televizyon Üst Kurulu’nun Yayın Hizmeti İlkelerinden Olan Suçsuzluk Karinesine Aykırılık Sebebiyle Uygulanan İdari Yaptırımlar Sorunu. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 72 (4), 1869-1904.
  • Altschull, H. J. (1990). From Milton To McLuhan: The Ideas Behind American Journalism. New York and London: Longman.
  • Anadolu Ajansı, (2019). “'Modern Family' dizisine RTÜK'ten ceza” Erişim 1 Ağustos 2024, https://www.aa.com.tr/tr/kultur-sanat/modern-family-dizisine-rtukten-ceza/1355811
  • Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi (1950). Erişim 30 Mayıs 2025, https://www.echr.coe.int/documents/d/echr/convention_tur
  • Balta, E. (2001). Marksizm: İnsan Özgürleşmesinin Felsefesi. Praksis (1), 82-91.
  • Basın Konseyi (2025). “RTÜK Tarafsızlığını ve Meşruiyetini Yitirmiştir” Erişim 17 Temmuz 2025, https://basinkonseyi.org.tr/basin-konseyi-rtuk-tarafsizligini-ve-mesruiyetini-yitirmistir/
  • Berlin, I. (1970). Four Essays On Liberty. New York: Oxford University Press.
  • Bianet. (2024a). “RTÜK'ten 11 televizyon kanalına ceza” Erişim 17 Temmuz 2025, https://bianet.org/haber/rtuk-ten-11-televizyon-kanalina-ceza-302251
  • Bianet. (2024b). “RTÜK Açık Radyo’nun lisansını iptal etti, sosyal medyadan tepki yağdı” Erişim 12 Ağustos 2025, https://bianet.org/haber/rtuk-acik-radyonun-lisansini-iptal-etti-sosyal-medyadan-tepki-yagdi-300654
  • Bianet. (2025). “RTÜK'ten, Sözcü TV ve TELE1'e program durdurma cezası” Erişim 17 Temmuz 2025, https://bianet.org/haber/rtuk-ten-sozcu-tv-ve-tele1-e-program-durdurma-cezasi-309116
  • Boyce, G. (1978). The Fourth Estate: the reappraisal ofa concept. G. Boyce, J. Curran ve P. Wingate (Ed.), Newspaper History From the Seventeenth Centuryvto the Present Day içinde (19-40). California: Sage.
  • Bozkurt, G. (2019). Basın Özgürlüğü Kavramının Düşünsel Dayanakları. Yayınlanmamış doktora tezi, İstanbul Üniversitesi.
  • Cangöz, İ. (2015). Değişen Anlam ve Değerleriyle Gazetecilik. Ankara: Sınırsız.
  • Chalaby, J. K. (1998). The Invention of Journalism. New York: Palgrave Macmillan.
  • Curran, J. (1992). Mass Media and Democracy: A Reappraisal. J. Curran ve M. Gurevitch (Ed.), Mass Media and Society içinde (82-117). New York: Routledge.
  • Curran, J. (1997a). Press history. J. Curran ve J. Seaton (Ed.), Power Without Responsibility içinde (5. baskı), (5-108). London and New York: Routledge.
  • Curran, J. (1997b). The liberal theory of press freedom. J. Curran ve J. Seaton (Ed.), Power Without Responsibility içinde (5. baskı), (287-301). London and New York: Routledge.
  • Demir, H. (2023). “RTÜK’ün son 10 yıl karnesi: Cezalar muhalif yayıncılığa” Erişim 1 Ağustos, https://expressioninterrupted.com/tr/analiz-rtuk-un-son-10-yil-karnesi-cezalar-muhalifyayinciliga/#:~:text=Yapt%C4%B1r%C4%B1m%20uygulanan%20kanallara%20verilen%20para,TL%20idari%20para%20cezas%C4%B1%20kesildi.
  • Evrensel. (2024). “62 basın örgütü ve STÖ’den Açık Radyo’nun kapatılmasına tepki: "Sansüre son verilsin"” Erişim 12 Ağustos 2025. https://www.evrensel.net/haber/531296/62-basin-orgutu-ve-stoden-acik-radyonun-kapatilmasina-tepki-sansure-son-verilsin
  • Gerger, H. (2012). Sunuş, Basın Özgürlüğü Üzerine içinde (7-16). Ankara: Dipnot.
  • Golding, P. ve Murdock, G. (1978). Confronting the Market: Public Intervention and Press Diversity. J. Curran, (Ed.), The British Press: a Manifesto içinde (75-93). London: Acton Society Press.
  • Hall, S. (1978) Newspapers, Parties and Classes. J. Curran, (Ed.), The British Press: a Manifesto içinde (29-52). London: Acton Society Press.
  • Heawood, J. (2019). The Press Freedom Myth. Hull: Biteback Publishing.
  • Humphreys, P. (1996). Mass Media and Media Policy in Western Europe. Manchester: Manchester University Press.
  • Ingelhart, E. L. (1987). Press Freedoms: A Descriptive Calendar of Concepts, Interpretations, Events, and Court Actions, from 4000 B.C. to the Present. New York: Greenwood Press.
  • İnuğur, M.N. (1993). Basın ve Yayın Tarihi. İstanbul: Der Yayınları.
  • Kaboğlu, Ö. İ. (2013). Özgürlükler Hukuku 1: İnsan Hakları Genel Kuramına Giriş (7. baskı). Ankara: İmge Yayınevi.
  • Keane, J. (1999). Medya ve Demokrasi (3. baskı). (H. Şahin, Çev.). İstanbul: Ayrıntı.
  • Kejanlıoğlu, D. B. (2004). Türkiye’de Medyanın Dönüşümü. Ankara: İmge.
  • Keskin, F. ve Oruç, A. S. (2016). Kamusal İrade Oluşumu Bağlamında Basın ve İletişim Özgürlüğü Türkiye’de Yayın Yasaklarının Hukuki Temelleri Üzerine Bir İnceleme. Ankara Barosu Dergisi (2), 197-226.
  • Köker, E. (2007). Politikanın İletişimi İletişimin Politikası. Ankara: İmge Kitabevi.
  • Köker, E. ve Özdemir, İ. (2018). Basın Özgürlüğü. İletişim Sosyolojisi içinde (103-127). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi.
  • Marx, K. (1997). Yahudi Sorunu. (N. Berkes, Çev.). Ankara: Sol Yayınları.
  • Marx, K. (1997). Basın Özgürlüğü Üzerine. (Ö. Kulak ve K. Gülenç, Çev.). Ankara: Dipnot.
  • Marx, K. (2016). Fransız Üçlemesi. (E. Özalp, Çev.). İstanbul: Yordam.
  • Marx, K. ve Engels, F. (2013). Alman İdeolojisi. (S. Belli, Çev.). Ankara: Sol.
  • Marx, K. ve Engels, F. (2013). Komünist Manifesto ve Hakkında Yazılar. (N. Satlıgan, Çev.). İstanbul: Yordam.
  • Mill, J. S. (1859). On Liberty and The Subjection of Women. London: Oxford.
  • Milton, J. (2014). Areopagitica and Other Writings. W. Poole, (Ed.), London: Penguin Classics.
  • NTV. (2024). “RTÜK'ten Açık Radyo'nun lisansının iptal edilmesine ilişkin açıklama” Erişim: 17 Temmuz 2025, https://www.ntv.com.tr/n-life/kultur-ve-sanat/rtukten-acik-radyonun-lisansinin-iptal-edilmesine-iliskin-aciklama,zp7KG4Hd-kC6GV6wFRvt7Q
  • Oizerman, T. (2012). Özgürlük ve Özgürlüğün Basındaki Zorunlu Dışavurumu, Basın Özgürlüğü Üzerine içinde (17-24). Ankara: Dipnot.
  • Özdemir, İ. (2005). İletişim Özgürlüğü Retoriği:1980 Sonrası Türkiye Büyük Millet Meclisi Tartışmalarında İletişim Özgürlüğü. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Ankara Üniversitesi.
  • Öztürk, A. (1997). Basın Özgürlüğü Kuramları. İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, (5), 73-93.
  • Öztürk, G. (2008). Radyo Televizyon Alanında Düzenleme Denetleme ve Kontrol RTÜK ve Dünyada RTÜK Benzeri Kuruluşlar. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Atatürk Üniversitesi.
  • Öztürk, G. (2008). Radyo televizyon alanında düzenleme, denetleme ve kontrol RTÜK ve dünya'da RTÜK benzeri kuruluşlar. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Atatürk Üniversitesi.
  • RTÜK (2025). Radyo ve Televizyon Üst Kurulu 2024 Faaliyet Raporu. Erişim 17 Temmuz 2025, https://www.rtuk.gov.tr/yillik-faaliyet-raporlari/3738
  • Sözeri, C. (2022). “Taksim saldırısı sonrası yayın yasağı ve bant daraltma: ‘Bilgi edinme hakkı ihlal edildi’” Erişim 23 Temmuz 2025, https://www.evrensel.net/haber/474664/taksim-saldirisi-sonrasi-yayin-yasagi-ve-bant-daraltma-bilgi-edinme-hakki-ihlal-edildi
  • Splichal, S. (2002). Principles of Publicity and Press Freedom. New York: Rowman & Littlefield Publishers.
  • T24. (2021). “RTÜK, Hasan Can Kaya'nın "Konuşanlar" programı ile "Ortaya Karışık İlişkiler" filmi hakkında kararını verdi: Yayından kaldırılıyor” Erişim 17 Temmuz 2025, https://t24.com.tr/haber/rtuk-ten-hasan-can-kaya-nin-konusanlar-programi-ile-ortaya-karisik-iliskiler-filmi-hakkinda-katalogdan-cikarma-karari,1001076
  • Tarhan Başpınar, T. (2025). İfade hürriyeti kapsamında RTÜK'ün idari yaptırımları. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi.
  • Taş, O. (2010). Gazeteciliğin Doğuşu: Eleştirel Bir Tarihyazımına Doğru. Mülkiye, 34 (269), 29-66.
  • Taşçı, İ. (2023). “RTÜK’ün son 10 yıl karnesi: Cezalar muhalif yayıncılığa” Erişim 21 Temmuz 2025, https://expressioninterrupted.com/tr/analiz-rtuk-un-son-10-yil-karnesi-cezalar-muhalif-yayinciliga/
  • Taşçı, İ. (2024). “RTÜK'ün 2024 karnesi: RTÜK, muhalif kanallara yandaşlara göre 10 kat ceza kesti” Erişim 17 Temmuz 2025, https://www.evrensel.net/haber/538270/rtukun-2024-karnesi-rtuk-muhalif-kanallara-yandaslara-gore-10-kat-ceza-kesti
  • TGC (2024). “TGC’den Açık Radyo’nun lisansını iptal eden RTÜK'e tepki” Erişim 12 Ağustos 2025, https://www.tgc.org.tr/aciklamalar/4527-a%C3%A7ik-radyo-2.html
  • TGC (2025a). “RTÜK’ün cezaları basına yönelik gözdağıdır. Karartılan ekran değil, demokrasidir” Erişim 17 Temmuz 2025, https://gc-tr.org/rtukun-cezalari-basina-yonelik-gozdagidir-karartilan-ekran-degil-demokrasidir/
  • TGC (2025b). “Halk TV ve Sözcü TV’nin karartılması halkın haber alma hakkını askıya alacaktır” Erişim 2 Kasım 2025, https://www.tgc.org.tr/aciklamalar/5099-tgc-halk-tv-ve-s%C3%B6zc%C3%BC-tv%E2%80%99nin-karart%C4%B1lmas%C4%B1-halk%C4%B1n-haber-alma-hakk%C4%B1n%C4%B1-ask%C4%B1ya-alacakt%C4%B1r.html
  • Varol, H. (2009). RTÜK ve gelişmişlik oranına göre ülkelerin radyo-tv yayınları, denetimi ve karşılaştırılması. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi.

Evaluation of Sanctions Imposed by the Radio and Television Supreme Council Between 2024 and 2025 in the Context of Freedom of the Press/Communication

Yıl 2025, Sayı: 43, 35 - 62, 25.12.2025

Vahdet Mesut Ayan

Öz

This study examines the sanctions imposed by the Radio and Television Supreme Council (RTÜK) on media organizations between April 1, 2024, and June 30, 2025. In recent years, the penalties imposed by RTÜK, particularly on television channels, have been a topic of public debate. This study aims to explain RTÜK's sanctions within the framework of press/communication freedom. There are no academic studies that evaluate these sanctions within this scope. In the current study, RTÜK's annual activity reports, meeting minutes, and statements by RTÜK executives were examined, and the data obtained were evaluated in the context of press/communication freedom. The sanctions in the activity reports and meeting minutes published on RTÜK's website were coded using manual content analysis. The results obtained from the data recorded through coding are as follows: Administrative fines are the most frequently imposed sanctions by RTÜK. Fines were mostly imposed on media outlets critical of the government. Media organizations critical of the government also topped the list in terms of program suspension and temporary broadcast suspension penalties. These results indicate that RTÜK's sanctions restrict press/communication freedom.

Anahtar Kelimeler

Radio and Television Supreme Council (RTÜK) press/communication freedom administrative fines program suspension

Kaynakça

  • Akgül, A. (2023). Radyo ve Televizyon Üst Kurulu’nun Yayın Hizmeti İlkelerinden Olan Suçsuzluk Karinesine Aykırılık Sebebiyle Uygulanan İdari Yaptırımlar Sorunu. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 72 (4), 1869-1904.
  • Altschull, H. J. (1990). From Milton To McLuhan: The Ideas Behind American Journalism. New York and London: Longman.
  • Anadolu Ajansı, (2019). “'Modern Family' dizisine RTÜK'ten ceza” Erişim 1 Ağustos 2024, https://www.aa.com.tr/tr/kultur-sanat/modern-family-dizisine-rtukten-ceza/1355811
  • Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi (1950). Erişim 30 Mayıs 2025, https://www.echr.coe.int/documents/d/echr/convention_tur
  • Balta, E. (2001). Marksizm: İnsan Özgürleşmesinin Felsefesi. Praksis (1), 82-91.
  • Basın Konseyi (2025). “RTÜK Tarafsızlığını ve Meşruiyetini Yitirmiştir” Erişim 17 Temmuz 2025, https://basinkonseyi.org.tr/basin-konseyi-rtuk-tarafsizligini-ve-mesruiyetini-yitirmistir/
  • Berlin, I. (1970). Four Essays On Liberty. New York: Oxford University Press.
  • Bianet. (2024a). “RTÜK'ten 11 televizyon kanalına ceza” Erişim 17 Temmuz 2025, https://bianet.org/haber/rtuk-ten-11-televizyon-kanalina-ceza-302251
  • Bianet. (2024b). “RTÜK Açık Radyo’nun lisansını iptal etti, sosyal medyadan tepki yağdı” Erişim 12 Ağustos 2025, https://bianet.org/haber/rtuk-acik-radyonun-lisansini-iptal-etti-sosyal-medyadan-tepki-yagdi-300654
  • Bianet. (2025). “RTÜK'ten, Sözcü TV ve TELE1'e program durdurma cezası” Erişim 17 Temmuz 2025, https://bianet.org/haber/rtuk-ten-sozcu-tv-ve-tele1-e-program-durdurma-cezasi-309116
  • Boyce, G. (1978). The Fourth Estate: the reappraisal ofa concept. G. Boyce, J. Curran ve P. Wingate (Ed.), Newspaper History From the Seventeenth Centuryvto the Present Day içinde (19-40). California: Sage.
  • Bozkurt, G. (2019). Basın Özgürlüğü Kavramının Düşünsel Dayanakları. Yayınlanmamış doktora tezi, İstanbul Üniversitesi.
  • Cangöz, İ. (2015). Değişen Anlam ve Değerleriyle Gazetecilik. Ankara: Sınırsız.
  • Chalaby, J. K. (1998). The Invention of Journalism. New York: Palgrave Macmillan.
  • Curran, J. (1992). Mass Media and Democracy: A Reappraisal. J. Curran ve M. Gurevitch (Ed.), Mass Media and Society içinde (82-117). New York: Routledge.
  • Curran, J. (1997a). Press history. J. Curran ve J. Seaton (Ed.), Power Without Responsibility içinde (5. baskı), (5-108). London and New York: Routledge.
  • Curran, J. (1997b). The liberal theory of press freedom. J. Curran ve J. Seaton (Ed.), Power Without Responsibility içinde (5. baskı), (287-301). London and New York: Routledge.
  • Demir, H. (2023). “RTÜK’ün son 10 yıl karnesi: Cezalar muhalif yayıncılığa” Erişim 1 Ağustos, https://expressioninterrupted.com/tr/analiz-rtuk-un-son-10-yil-karnesi-cezalar-muhalifyayinciliga/#:~:text=Yapt%C4%B1r%C4%B1m%20uygulanan%20kanallara%20verilen%20para,TL%20idari%20para%20cezas%C4%B1%20kesildi.
  • Evrensel. (2024). “62 basın örgütü ve STÖ’den Açık Radyo’nun kapatılmasına tepki: "Sansüre son verilsin"” Erişim 12 Ağustos 2025. https://www.evrensel.net/haber/531296/62-basin-orgutu-ve-stoden-acik-radyonun-kapatilmasina-tepki-sansure-son-verilsin
  • Gerger, H. (2012). Sunuş, Basın Özgürlüğü Üzerine içinde (7-16). Ankara: Dipnot.
  • Golding, P. ve Murdock, G. (1978). Confronting the Market: Public Intervention and Press Diversity. J. Curran, (Ed.), The British Press: a Manifesto içinde (75-93). London: Acton Society Press.
  • Hall, S. (1978) Newspapers, Parties and Classes. J. Curran, (Ed.), The British Press: a Manifesto içinde (29-52). London: Acton Society Press.
  • Heawood, J. (2019). The Press Freedom Myth. Hull: Biteback Publishing.
  • Humphreys, P. (1996). Mass Media and Media Policy in Western Europe. Manchester: Manchester University Press.
  • Ingelhart, E. L. (1987). Press Freedoms: A Descriptive Calendar of Concepts, Interpretations, Events, and Court Actions, from 4000 B.C. to the Present. New York: Greenwood Press.
  • İnuğur, M.N. (1993). Basın ve Yayın Tarihi. İstanbul: Der Yayınları.
  • Kaboğlu, Ö. İ. (2013). Özgürlükler Hukuku 1: İnsan Hakları Genel Kuramına Giriş (7. baskı). Ankara: İmge Yayınevi.
  • Keane, J. (1999). Medya ve Demokrasi (3. baskı). (H. Şahin, Çev.). İstanbul: Ayrıntı.
  • Kejanlıoğlu, D. B. (2004). Türkiye’de Medyanın Dönüşümü. Ankara: İmge.
  • Keskin, F. ve Oruç, A. S. (2016). Kamusal İrade Oluşumu Bağlamında Basın ve İletişim Özgürlüğü Türkiye’de Yayın Yasaklarının Hukuki Temelleri Üzerine Bir İnceleme. Ankara Barosu Dergisi (2), 197-226.
  • Köker, E. (2007). Politikanın İletişimi İletişimin Politikası. Ankara: İmge Kitabevi.
  • Köker, E. ve Özdemir, İ. (2018). Basın Özgürlüğü. İletişim Sosyolojisi içinde (103-127). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi.
  • Marx, K. (1997). Yahudi Sorunu. (N. Berkes, Çev.). Ankara: Sol Yayınları.
  • Marx, K. (1997). Basın Özgürlüğü Üzerine. (Ö. Kulak ve K. Gülenç, Çev.). Ankara: Dipnot.
  • Marx, K. (2016). Fransız Üçlemesi. (E. Özalp, Çev.). İstanbul: Yordam.
  • Marx, K. ve Engels, F. (2013). Alman İdeolojisi. (S. Belli, Çev.). Ankara: Sol.
  • Marx, K. ve Engels, F. (2013). Komünist Manifesto ve Hakkında Yazılar. (N. Satlıgan, Çev.). İstanbul: Yordam.
  • Mill, J. S. (1859). On Liberty and The Subjection of Women. London: Oxford.
  • Milton, J. (2014). Areopagitica and Other Writings. W. Poole, (Ed.), London: Penguin Classics.
  • NTV. (2024). “RTÜK'ten Açık Radyo'nun lisansının iptal edilmesine ilişkin açıklama” Erişim: 17 Temmuz 2025, https://www.ntv.com.tr/n-life/kultur-ve-sanat/rtukten-acik-radyonun-lisansinin-iptal-edilmesine-iliskin-aciklama,zp7KG4Hd-kC6GV6wFRvt7Q
  • Oizerman, T. (2012). Özgürlük ve Özgürlüğün Basındaki Zorunlu Dışavurumu, Basın Özgürlüğü Üzerine içinde (17-24). Ankara: Dipnot.
  • Özdemir, İ. (2005). İletişim Özgürlüğü Retoriği:1980 Sonrası Türkiye Büyük Millet Meclisi Tartışmalarında İletişim Özgürlüğü. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Ankara Üniversitesi.
  • Öztürk, A. (1997). Basın Özgürlüğü Kuramları. İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, (5), 73-93.
  • Öztürk, G. (2008). Radyo Televizyon Alanında Düzenleme Denetleme ve Kontrol RTÜK ve Dünyada RTÜK Benzeri Kuruluşlar. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Atatürk Üniversitesi.
  • Öztürk, G. (2008). Radyo televizyon alanında düzenleme, denetleme ve kontrol RTÜK ve dünya'da RTÜK benzeri kuruluşlar. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Atatürk Üniversitesi.
  • RTÜK (2025). Radyo ve Televizyon Üst Kurulu 2024 Faaliyet Raporu. Erişim 17 Temmuz 2025, https://www.rtuk.gov.tr/yillik-faaliyet-raporlari/3738
  • Sözeri, C. (2022). “Taksim saldırısı sonrası yayın yasağı ve bant daraltma: ‘Bilgi edinme hakkı ihlal edildi’” Erişim 23 Temmuz 2025, https://www.evrensel.net/haber/474664/taksim-saldirisi-sonrasi-yayin-yasagi-ve-bant-daraltma-bilgi-edinme-hakki-ihlal-edildi
  • Splichal, S. (2002). Principles of Publicity and Press Freedom. New York: Rowman & Littlefield Publishers.
  • T24. (2021). “RTÜK, Hasan Can Kaya'nın "Konuşanlar" programı ile "Ortaya Karışık İlişkiler" filmi hakkında kararını verdi: Yayından kaldırılıyor” Erişim 17 Temmuz 2025, https://t24.com.tr/haber/rtuk-ten-hasan-can-kaya-nin-konusanlar-programi-ile-ortaya-karisik-iliskiler-filmi-hakkinda-katalogdan-cikarma-karari,1001076
  • Tarhan Başpınar, T. (2025). İfade hürriyeti kapsamında RTÜK'ün idari yaptırımları. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi.
  • Taş, O. (2010). Gazeteciliğin Doğuşu: Eleştirel Bir Tarihyazımına Doğru. Mülkiye, 34 (269), 29-66.
  • Taşçı, İ. (2023). “RTÜK’ün son 10 yıl karnesi: Cezalar muhalif yayıncılığa” Erişim 21 Temmuz 2025, https://expressioninterrupted.com/tr/analiz-rtuk-un-son-10-yil-karnesi-cezalar-muhalif-yayinciliga/
  • Taşçı, İ. (2024). “RTÜK'ün 2024 karnesi: RTÜK, muhalif kanallara yandaşlara göre 10 kat ceza kesti” Erişim 17 Temmuz 2025, https://www.evrensel.net/haber/538270/rtukun-2024-karnesi-rtuk-muhalif-kanallara-yandaslara-gore-10-kat-ceza-kesti
  • TGC (2024). “TGC’den Açık Radyo’nun lisansını iptal eden RTÜK'e tepki” Erişim 12 Ağustos 2025, https://www.tgc.org.tr/aciklamalar/4527-a%C3%A7ik-radyo-2.html
  • TGC (2025a). “RTÜK’ün cezaları basına yönelik gözdağıdır. Karartılan ekran değil, demokrasidir” Erişim 17 Temmuz 2025, https://gc-tr.org/rtukun-cezalari-basina-yonelik-gozdagidir-karartilan-ekran-degil-demokrasidir/
  • TGC (2025b). “Halk TV ve Sözcü TV’nin karartılması halkın haber alma hakkını askıya alacaktır” Erişim 2 Kasım 2025, https://www.tgc.org.tr/aciklamalar/5099-tgc-halk-tv-ve-s%C3%B6zc%C3%BC-tv%E2%80%99nin-karart%C4%B1lmas%C4%B1-halk%C4%B1n-haber-alma-hakk%C4%B1n%C4%B1-ask%C4%B1ya-alacakt%C4%B1r.html
  • Varol, H. (2009). RTÜK ve gelişmişlik oranına göre ülkelerin radyo-tv yayınları, denetimi ve karşılaştırılması. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi.

Évaluation des sanctions infligées par le Conseil supérieur de la radio et de la télévision entre 2024 et 2025 dans le cadre de la liberté de la presse et de la communication

Yıl 2025, Sayı: 43, 35 - 62, 25.12.2025

Vahdet Mesut Ayan

Öz

Cette étude examine les sanctions imposées par le Conseil suprême de la radio et de la télévision (RTÜK) aux organisations médiatiques entre le 1er avril 2024 et le 30 juin 2025. Ces dernières années, les sanctions imposées par le RTÜK, en particulier aux chaînes de télévision, ont fait l'objet d'un débat public. Cette étude vise à expliquer les sanctions du RTÜK dans le cadre de la liberté de la presse et de la communication. Il n'existe aucune étude universitaire évaluant ces sanctions dans ce domaine. Dans la présente étude, les rapports d'activité annuels du RTÜK, les procès-verbaux de ses réunions et les déclarations de ses dirigeants ont été examinés, et les données obtenues ont été évaluées dans le contexte de la liberté de la presse et de la communication. Les sanctions figurant dans les rapports d'activité et les procès-verbaux des réunions publiés sur le site web de la RTÜK ont été codées au moyen d’une analyse manuelle de contenu. Les résultats obtenus à partir des données enregistrées lors du codage sont les suivants: les amendes administratives sont les sanctions les plus fréquemment imposées par la RTÜK. Les amendes ont été principalement infligées à des médias critiques à l'égard du gouvernement. Les médias critiques à l'égard du gouvernement figuraient également en tête de liste en termes de sanctions, de suspension de programmes et de suspension temporaire de diffusion. Ces résultats indiquent que les sanctions de la RTÜK restreignent la liberté de la presse et de la communication.

Anahtar Kelimeler

Conseil Suprême de la Radio et de la Télévision (RTÜK) liberté de la presse/communication amendes administratives suspension de programmes

Kaynakça

  • Akgül, A. (2023). Radyo ve Televizyon Üst Kurulu’nun Yayın Hizmeti İlkelerinden Olan Suçsuzluk Karinesine Aykırılık Sebebiyle Uygulanan İdari Yaptırımlar Sorunu. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 72 (4), 1869-1904.
  • Altschull, H. J. (1990). From Milton To McLuhan: The Ideas Behind American Journalism. New York and London: Longman.
  • Anadolu Ajansı, (2019). “'Modern Family' dizisine RTÜK'ten ceza” Erişim 1 Ağustos 2024, https://www.aa.com.tr/tr/kultur-sanat/modern-family-dizisine-rtukten-ceza/1355811
  • Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi (1950). Erişim 30 Mayıs 2025, https://www.echr.coe.int/documents/d/echr/convention_tur
  • Balta, E. (2001). Marksizm: İnsan Özgürleşmesinin Felsefesi. Praksis (1), 82-91.
  • Basın Konseyi (2025). “RTÜK Tarafsızlığını ve Meşruiyetini Yitirmiştir” Erişim 17 Temmuz 2025, https://basinkonseyi.org.tr/basin-konseyi-rtuk-tarafsizligini-ve-mesruiyetini-yitirmistir/
  • Berlin, I. (1970). Four Essays On Liberty. New York: Oxford University Press.
  • Bianet. (2024a). “RTÜK'ten 11 televizyon kanalına ceza” Erişim 17 Temmuz 2025, https://bianet.org/haber/rtuk-ten-11-televizyon-kanalina-ceza-302251
  • Bianet. (2024b). “RTÜK Açık Radyo’nun lisansını iptal etti, sosyal medyadan tepki yağdı” Erişim 12 Ağustos 2025, https://bianet.org/haber/rtuk-acik-radyonun-lisansini-iptal-etti-sosyal-medyadan-tepki-yagdi-300654
  • Bianet. (2025). “RTÜK'ten, Sözcü TV ve TELE1'e program durdurma cezası” Erişim 17 Temmuz 2025, https://bianet.org/haber/rtuk-ten-sozcu-tv-ve-tele1-e-program-durdurma-cezasi-309116
  • Boyce, G. (1978). The Fourth Estate: the reappraisal ofa concept. G. Boyce, J. Curran ve P. Wingate (Ed.), Newspaper History From the Seventeenth Centuryvto the Present Day içinde (19-40). California: Sage.
  • Bozkurt, G. (2019). Basın Özgürlüğü Kavramının Düşünsel Dayanakları. Yayınlanmamış doktora tezi, İstanbul Üniversitesi.
  • Cangöz, İ. (2015). Değişen Anlam ve Değerleriyle Gazetecilik. Ankara: Sınırsız.
  • Chalaby, J. K. (1998). The Invention of Journalism. New York: Palgrave Macmillan.
  • Curran, J. (1992). Mass Media and Democracy: A Reappraisal. J. Curran ve M. Gurevitch (Ed.), Mass Media and Society içinde (82-117). New York: Routledge.
  • Curran, J. (1997a). Press history. J. Curran ve J. Seaton (Ed.), Power Without Responsibility içinde (5. baskı), (5-108). London and New York: Routledge.
  • Curran, J. (1997b). The liberal theory of press freedom. J. Curran ve J. Seaton (Ed.), Power Without Responsibility içinde (5. baskı), (287-301). London and New York: Routledge.
  • Demir, H. (2023). “RTÜK’ün son 10 yıl karnesi: Cezalar muhalif yayıncılığa” Erişim 1 Ağustos, https://expressioninterrupted.com/tr/analiz-rtuk-un-son-10-yil-karnesi-cezalar-muhalifyayinciliga/#:~:text=Yapt%C4%B1r%C4%B1m%20uygulanan%20kanallara%20verilen%20para,TL%20idari%20para%20cezas%C4%B1%20kesildi.
  • Evrensel. (2024). “62 basın örgütü ve STÖ’den Açık Radyo’nun kapatılmasına tepki: "Sansüre son verilsin"” Erişim 12 Ağustos 2025. https://www.evrensel.net/haber/531296/62-basin-orgutu-ve-stoden-acik-radyonun-kapatilmasina-tepki-sansure-son-verilsin
  • Gerger, H. (2012). Sunuş, Basın Özgürlüğü Üzerine içinde (7-16). Ankara: Dipnot.
  • Golding, P. ve Murdock, G. (1978). Confronting the Market: Public Intervention and Press Diversity. J. Curran, (Ed.), The British Press: a Manifesto içinde (75-93). London: Acton Society Press.
  • Hall, S. (1978) Newspapers, Parties and Classes. J. Curran, (Ed.), The British Press: a Manifesto içinde (29-52). London: Acton Society Press.
  • Heawood, J. (2019). The Press Freedom Myth. Hull: Biteback Publishing.
  • Humphreys, P. (1996). Mass Media and Media Policy in Western Europe. Manchester: Manchester University Press.
  • Ingelhart, E. L. (1987). Press Freedoms: A Descriptive Calendar of Concepts, Interpretations, Events, and Court Actions, from 4000 B.C. to the Present. New York: Greenwood Press.
  • İnuğur, M.N. (1993). Basın ve Yayın Tarihi. İstanbul: Der Yayınları.
  • Kaboğlu, Ö. İ. (2013). Özgürlükler Hukuku 1: İnsan Hakları Genel Kuramına Giriş (7. baskı). Ankara: İmge Yayınevi.
  • Keane, J. (1999). Medya ve Demokrasi (3. baskı). (H. Şahin, Çev.). İstanbul: Ayrıntı.
  • Kejanlıoğlu, D. B. (2004). Türkiye’de Medyanın Dönüşümü. Ankara: İmge.
  • Keskin, F. ve Oruç, A. S. (2016). Kamusal İrade Oluşumu Bağlamında Basın ve İletişim Özgürlüğü Türkiye’de Yayın Yasaklarının Hukuki Temelleri Üzerine Bir İnceleme. Ankara Barosu Dergisi (2), 197-226.
  • Köker, E. (2007). Politikanın İletişimi İletişimin Politikası. Ankara: İmge Kitabevi.
  • Köker, E. ve Özdemir, İ. (2018). Basın Özgürlüğü. İletişim Sosyolojisi içinde (103-127). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi.
  • Marx, K. (1997). Yahudi Sorunu. (N. Berkes, Çev.). Ankara: Sol Yayınları.
  • Marx, K. (1997). Basın Özgürlüğü Üzerine. (Ö. Kulak ve K. Gülenç, Çev.). Ankara: Dipnot.
  • Marx, K. (2016). Fransız Üçlemesi. (E. Özalp, Çev.). İstanbul: Yordam.
  • Marx, K. ve Engels, F. (2013). Alman İdeolojisi. (S. Belli, Çev.). Ankara: Sol.
  • Marx, K. ve Engels, F. (2013). Komünist Manifesto ve Hakkında Yazılar. (N. Satlıgan, Çev.). İstanbul: Yordam.
  • Mill, J. S. (1859). On Liberty and The Subjection of Women. London: Oxford.
  • Milton, J. (2014). Areopagitica and Other Writings. W. Poole, (Ed.), London: Penguin Classics.
  • NTV. (2024). “RTÜK'ten Açık Radyo'nun lisansının iptal edilmesine ilişkin açıklama” Erişim: 17 Temmuz 2025, https://www.ntv.com.tr/n-life/kultur-ve-sanat/rtukten-acik-radyonun-lisansinin-iptal-edilmesine-iliskin-aciklama,zp7KG4Hd-kC6GV6wFRvt7Q
  • Oizerman, T. (2012). Özgürlük ve Özgürlüğün Basındaki Zorunlu Dışavurumu, Basın Özgürlüğü Üzerine içinde (17-24). Ankara: Dipnot.
  • Özdemir, İ. (2005). İletişim Özgürlüğü Retoriği:1980 Sonrası Türkiye Büyük Millet Meclisi Tartışmalarında İletişim Özgürlüğü. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Ankara Üniversitesi.
  • Öztürk, A. (1997). Basın Özgürlüğü Kuramları. İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, (5), 73-93.
  • Öztürk, G. (2008). Radyo Televizyon Alanında Düzenleme Denetleme ve Kontrol RTÜK ve Dünyada RTÜK Benzeri Kuruluşlar. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Atatürk Üniversitesi.
  • Öztürk, G. (2008). Radyo televizyon alanında düzenleme, denetleme ve kontrol RTÜK ve dünya'da RTÜK benzeri kuruluşlar. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Atatürk Üniversitesi.
  • RTÜK (2025). Radyo ve Televizyon Üst Kurulu 2024 Faaliyet Raporu. Erişim 17 Temmuz 2025, https://www.rtuk.gov.tr/yillik-faaliyet-raporlari/3738
  • Sözeri, C. (2022). “Taksim saldırısı sonrası yayın yasağı ve bant daraltma: ‘Bilgi edinme hakkı ihlal edildi’” Erişim 23 Temmuz 2025, https://www.evrensel.net/haber/474664/taksim-saldirisi-sonrasi-yayin-yasagi-ve-bant-daraltma-bilgi-edinme-hakki-ihlal-edildi
  • Splichal, S. (2002). Principles of Publicity and Press Freedom. New York: Rowman & Littlefield Publishers.
  • T24. (2021). “RTÜK, Hasan Can Kaya'nın "Konuşanlar" programı ile "Ortaya Karışık İlişkiler" filmi hakkında kararını verdi: Yayından kaldırılıyor” Erişim 17 Temmuz 2025, https://t24.com.tr/haber/rtuk-ten-hasan-can-kaya-nin-konusanlar-programi-ile-ortaya-karisik-iliskiler-filmi-hakkinda-katalogdan-cikarma-karari,1001076
  • Tarhan Başpınar, T. (2025). İfade hürriyeti kapsamında RTÜK'ün idari yaptırımları. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi.
  • Taş, O. (2010). Gazeteciliğin Doğuşu: Eleştirel Bir Tarihyazımına Doğru. Mülkiye, 34 (269), 29-66.
  • Taşçı, İ. (2023). “RTÜK’ün son 10 yıl karnesi: Cezalar muhalif yayıncılığa” Erişim 21 Temmuz 2025, https://expressioninterrupted.com/tr/analiz-rtuk-un-son-10-yil-karnesi-cezalar-muhalif-yayinciliga/
  • Taşçı, İ. (2024). “RTÜK'ün 2024 karnesi: RTÜK, muhalif kanallara yandaşlara göre 10 kat ceza kesti” Erişim 17 Temmuz 2025, https://www.evrensel.net/haber/538270/rtukun-2024-karnesi-rtuk-muhalif-kanallara-yandaslara-gore-10-kat-ceza-kesti
  • TGC (2024). “TGC’den Açık Radyo’nun lisansını iptal eden RTÜK'e tepki” Erişim 12 Ağustos 2025, https://www.tgc.org.tr/aciklamalar/4527-a%C3%A7ik-radyo-2.html
  • TGC (2025a). “RTÜK’ün cezaları basına yönelik gözdağıdır. Karartılan ekran değil, demokrasidir” Erişim 17 Temmuz 2025, https://gc-tr.org/rtukun-cezalari-basina-yonelik-gozdagidir-karartilan-ekran-degil-demokrasidir/
  • TGC (2025b). “Halk TV ve Sözcü TV’nin karartılması halkın haber alma hakkını askıya alacaktır” Erişim 2 Kasım 2025, https://www.tgc.org.tr/aciklamalar/5099-tgc-halk-tv-ve-s%C3%B6zc%C3%BC-tv%E2%80%99nin-karart%C4%B1lmas%C4%B1-halk%C4%B1n-haber-alma-hakk%C4%B1n%C4%B1-ask%C4%B1ya-alacakt%C4%B1r.html
  • Varol, H. (2009). RTÜK ve gelişmişlik oranına göre ülkelerin radyo-tv yayınları, denetimi ve karşılaştırılması. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi.
Toplam 57 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Konular Basın Çalışmaları, Gazetecilik Çalışmaları, İletişim Çalışmaları
Bölüm Araştırma Makalesi
Yazarlar

Vahdet Mesut Ayan 0000-0002-7481-1848

Gönderilme Tarihi 22 Ağustos 2025
Kabul Tarihi 12 Aralık 2025
Yayımlanma Tarihi 25 Aralık 2025
Yayımlandığı Sayı Yıl 2025 Sayı: 43

Kaynak Göster

APA Ayan, V. M. (2025). Radyo ve Televizyon Üst Kurulu’nun 2024-2025 Arasında Verdiği Cezaların Basın/İletişim Özgürlüğü Çerçevesinde Değerlendirilmesi. Galatasaray Üniversitesi İletişim Dergisi(43), 35-62. https://doi.org/10.16878/gsuilet.1770519

Creative Commons Lisansı TRDizinlogo_live-e1586763957746.png